Koniunktura w czerwcu podobna do majowej, ale wyniki MIK zwiastują pogorszenie kondycji finansowej firm
08/06/2022
Miesięczny Indeks Koniunktury Polskiego Instytutu Ekonomicznego i Banku Gospodarstwa Krajowego wyniósł w czerwcu 105,0 pkt. Jest to wynik zbliżony do majowego odczytu (wzrost o 0,1 pkt.). Oznacza to, że wśród przedsiębiorców już czwarty miesiąc z rzędu utrzymuje się przewaga nastrojów pozytywnych, mimo niepewności i nieprzewidywalności warunków gospodarczych, wojny w Ukrainie i rosnącej inflacji.
Miesięczny Indeks Koniunktury Polskiego Instytutu Ekonomicznego i Banku Gospodarstwa Krajowego wyniósł w czerwcu 105,0 pkt. Jest to wynik zbliżony do majowego odczytu (wzrost o 0,1 pkt.). Oznacza to, że wśród przedsiębiorców już czwarty miesiąc z rzędu utrzymuje się przewaga nastrojów pozytywnych, mimo niepewności i nieprzewidywalności warunków gospodarczych, wojny w Ukrainie i rosnącej inflacji. W porównaniu do analogicznego okresu z 2021 r. ogólny poziom MIK jest wyższy o 2,2 pkt. Czerwcowy odczyt wskaźnika jest po części skutkiem efektu niskiej bazy obserwowanej w poprzednim odczycie m.in. w obszarach wartości sprzedaży i liczby nowych zamówień. Ponadto, w przypadku płynności finansowej odnotowano silny spadek nastrojów m/m (-8,9 pkt.), wskazujący na pogarszanie się kondycji finansowej przedsiębiorstw.
Na wynik MIK w czerwcowym odczycie w 2022 r. pozytywny wpływ miały prawie wszystkie komponenty, z wyjątkiem nakładów inwestycyjnych, w których odnotowano przewagę ocen negatywnych (88,3 pkt.). Pozostałe sześć komponentów znalazło się powyżej poziomu neutralnego. Najwyższe wartości wskaźników koniunktury dotyczą płynności finansowej (116,8 pkt.) oraz wynagrodzeń (112,0), przy czym w przypadku płynności finansowej odnotowano silny spadek nastrojów m/m (-8,9 pkt.), wskazujący na zmniejszanie się dostępnych środków w firmach.
Za największą barierę działalności gospodarczej, niezmiennie od początku roku firmy uznają niepewność sytuacji gospodarczej – za ważną lub bardzo ważną uznało ją w czerwcu aż 77 proc. firm. Niewiele mniej (70 proc.) zwracało uwagę na problemy związane ze wzrostem cen energii oraz na wzrost kosztów pracowniczych (63 proc.). Niedostępność pracowników jest silnie utrudniająca barierą dla blisko połowy firm (48 proc.). W stosunku do maja najbardziej wzrósł udział wskazań na rosnące koszty finansowania zewnętrznego (+6 pkt. proc. do poziomu 42 proc.), a zmalał – na zatory płatnicze (-4 pkt. proc. do poziomu 45 proc.).
„Po lutowym spadku i sukcesywnych wzrostach wartości MIK, mamy do czynienia ze stabilizacją w okolicach 105 pkt., a więc niewiele powyżej wartości neutralnych. Krzywa obrazująca nastroje przedsiębiorców w 2022 r. jest stale wyższa od dokumentującej nastroje w 2021 r. Inwazja Rosji na Ukrainę, a także następujące po niej sankcje odcisnęły słabsze piętno na sytuacji firm niż restrykcje pandemiczne z zimy i wiosny 2021 r. Pytanie, czy obecny odczyt to tylko cisza przed burzą, czyli coraz powszechniej oczekiwanym spowolnieniem?
Nie ma zaskoczeń w pomiarach według sektorów. Najwyższy wskaźnik odnotowaliśmy w usługach (wzrost koniunktury w tym sektorze to obecnie trend ogólnoeuropejski i prawdopodobny znak odwracania trendów pandemicznych). Chociaż sezon budowlany w pełni, to w budownictwie utrzymuje się najniższy wskaźnik nastrojów (kolejny miesiąc ze spadkiem, nieznacznie powyżej poziomu neutralnego). W tym przypadku wojna przyczyniła się do kumulacji negatywnych zjawisk, tj. wygenerowała odpływ pracowników, a jednocześnie negatywnie wpłynęła na rynek surowcowy (np. stal) i tak już rozedrgany efektami pandemii.
Z perspektywy długofalowej sytuacji polskiej gospodarki negatywnym zjawiskiem jest utrzymujący się niski sentyment dotyczący inwestycji, który od stycznia 2021 r. nie przekroczył progu neutralnego. Realnym odbiciem tego stanu były niedawno publikowane dane GUS” – mówi Paweł Śliwowski, Kierownik Zespołu Strategii w Polskim Instytucie Ekonomicznym.
Wzrost nastrojów w dużych firmach, spadek w średnich
W czerwcowym odczycie najwyższa wartość wskaźnika koniunktury odnosi się do firm dużych (112,6 pkt.) i średnich (108,9 pkt.). O ile w przypadku firm dużych nastąpił wzrost tego wskaźnika m/m (+ 9,5 pkt.), to dla firm średnich odnotowano jego spadek (-5,2 pkt.). Mikrofirmy są jedyną grupą przedsiębiorstw, dla której wskaźnik koniunktury jest poniżej wartości neutralnej (96,3 pkt.), o 2,8 pkt. mniej niż w maju. Interesująco przedstawia się porównanie wskaźników koniunktury w czerwcu 2022 r. z analogicznym okresem 2021 r. Tylko dla firm średnich wskaźnik koniunktury pogorszył się r/r (-2,2 pkt.). Poprawił się natomiast w firmach dużych i mikro (po 3,4 pkt.) oraz nieznacznie w małych (+0,1 pkt.).
„W czerwcu, w stosunku do poprzedniego miesiąca, zmiana indeksu MIK miała jedynie kosmetyczny charakter (0,1 pkt.). Jest to sygnał stabilizacji nastrojów przedsiębiorstw w II kwartale bieżącego roku. Firmy dostosowały się do gospodarczych wyzwań, które przyniosła wojna w Ukrainie. Korespondują z tym niskie wahania ocen w kluczowych obszarach dotyczących bieżącej aktywności, nowych zamówień i zatrudnienia. Towarzyszy im widoczna, lecz już nie aż tak silna jak na przełomie roku, presja płacowa.
Ponadto, na uwagę zasługuje wyraźne osłabienie ocen w dostępie do finansowania. Dotyka ono przedsiębiorstw z wszystkich sektorów z wyłączeniem handlu. Co istotne, analiza przedsiębiorstw pod względem wielkości również pokazuje pogorszenie ocen i obejmuje nie tylko MŚP, lecz także duże firmy. Zmiany te można łączyć z podwyżkami stóp procentowych połączonych z zacieśnieniem polityki kredytowej w bankach. Przekłada się to na nieco większy pesymizm w ocenach sytuacji płynnościowej. Trzeba podkreślić, że presja kosztowa, związana ze wzrostami cen energii i materiałów, zwiększa zapotrzebowanie na kapitał obrotowy. Niemniej, wyniki badania wskazują, że powyższe zmiany mają łagodny charakter i nie skutkują pojawieniem się problemu zatorów płatniczych – w tym wymiarze odpowiedzi pozostają stabilne” – podsumowuje Piotr Dmitrowski, Menedżer Zespołu Analiz Makroekonomicznych i Rynków Finansowych, Departament Badań i Analiz BGK.
***
Nota metodologiczna
Miesięczny Indeks Koniunktury (MIK) jest narzędziem badającym nastroje gospodarcze przedsiębiorstw w Polsce opracowanym przez Polski Instytut Ekonomiczny oraz Bank Gospodarstwa Krajowego. MIK powstaje co miesiąc na podstawie pomiarów dokonanych w siedmiu kluczowych obszarach działalności przedsiębiorstw: wartość sprzedaży, nowe zamówienia, zatrudnienie, wynagrodzenia, moce produkcyjne, wydatki inwestycyjne, sytuacja finansowa. Poziomy liczbowe MIK obliczamy na podstawie wyników badań ankietowych przeprowadzanych na reprezentatywnej próbie 500 przedsiębiorstw w czterech kategoriach wielkościowych i pięciu branżowych. Poziomy MIK przyjmują wartości z przedziału <0;200>, a punkt odniesienia wskaźnika stanowi odczyt 100, który jest poziomem neutralnym.
***
Polski Instytut Ekonomiczny to publiczny think tank ekonomiczny z historią sięgającą 1928 roku. Jego obszary badawcze to przede wszystkim makroekonomia, energetyka i klimat, handel zagraniczny, foresight gospodarczy, gospodarka cyfrowa i ekonomia behawioralna. Instytut przygotowuje raporty, analizy i rekomendacje dotyczące kluczowych obszarów gospodarki oraz życia społecznego w Polsce, z uwzględnieniem sytuacji międzynarodowej.
Kontakt dla mediów:
Ewa Balicka-Sawiak
Rzecznik Prasowy
T: +48 727 427 918
E: ewa.balicka@pie.net.pl
