Opublikowano: 10/03/2021

Miesięczny Indeks Koniunktury (MIK) Polskiego Instytutu Ekonomicznego wyniósł w marcu 90,3 pkt., co oznacza wzrost o 3,5 pkt. w porównaniu do wyniku z lutego.

Trudna sytuacja mikrofirm, poprawa w sektorze usług

Największe pogorszenie koniunktury zaobserwowano w mikrofirmach, wśród których 49 proc. wskazuje na spadki wartości sprzedaży, a 36 proc. na spadki liczby nowych zamówień m/m. Płynność finansowa ponad połowy (58 proc.) mikrofirm pozwala im na funkcjonowanie na rynku krócej niż 3 miesiące.

Jeżeli chodzi o poszczególne branże, to najwyższy poziom wskaźnika, na poziomie 101,9 pkt., osiągnęła w marcu branża usługowa. Było to w głównej mierze zasługą poprawy sytuacji dużych firm. Z kolei w przypadku notujących wysokie odczyty MIK w styczniu i lutym firm produkcyjnych, marcowy poziom wskaźnika uległ obniżeniu do poziomu 90,6 pkt. Wpływ na taki stan rzeczy miał dość wysoki odsetek firm produkcyjnych (53 proc.) wskazujących na spadek przychodów m/m oraz duży (39 proc.) udział firm z mniejszą m/m liczbą nowych zamówień.

Inwestycje spadły…

58 proc. badanych przedsiębiorstw zadeklarowało brak wydatków inwestycyjnych w ostatnich trzech miesiącach – to wzrost o 6 pkt. proc. w stosunku do sytuacji sprzed miesiąca. W tej grupie, 27 proc. firm nie inwestowała z powodu braku możliwości finansowych (wzrost o 3 pkt. proc.), problem ten dotyczył przede wszystkim firm małych (32 proc.) i mikro (30 proc.), a także przedsiębiorstw usługowych (32 proc.). Wydatki inwestycyjne na wyższym lub takim samym poziomie, jak w minionych trzech miesiącach, odnotowano w 30 proc. firm, co stanowi wynik o 8 pkt. proc. niższy niż miesiąc temu. Wzrost wydatków inwestycyjnych lub utrzymanie ich na takim samym poziomie zanotowano wyłącznie w dużych firmach. Jedynymi branżami, w których więcej niż 30 proc. firm poniosło wydatki inwestycyjne były produkcja (36 proc.) oraz branża TSL (32 proc.).

…ale przewidywania bardziej optymistyczne niż w lutym

O ile postrzeganie przez przedsiębiorców obecnej koniunktury jest poniżej poziomu neutralnego, to przewidywania są bardziej optymistyczne. Niemal co trzecia firma (28 proc.) oczekuje wzrost łącznej wartości sprzedaży w marcu, w tym 16 proc. przedsiębiorstw przewiduje wzrost o ponad 10 proc. To więcej w porównaniu z sytuacją sprzed miesiąca, kiedy tylko 15 proc. firm prognozowało wzrost sprzedaży, w tym 9 proc. z nich o więcej niż 10 proc. Spadku sprzedaży w marcu oczekuje 28 proc. przedsiębiorstw, zaś 44 proc. jest zdania, że nie nastąpią żadne istotne zmiany w tym zakresie. Częściej optymistyczne przewidywania odnośnie wzrostu sprzedaży w nadchodzącym miesiącu dotyczą firm dużych (38 proc.) i małych (31 proc.), rzadziej mikro (23 proc.) i średnich (26 proc.). Najczęściej wzrostu sprzedaży oczekują firmy budowlane (34 proc.) oraz handlowe (33 proc.), zaś spadku firmy produkcyjne (41 proc.).

Wynagrodzenia nie spadną

Rośnie odsetek firm, planujących utrzymanie wynagrodzeń na niezmienionym poziomie – z 78 proc. w badaniu styczniowym do 86 proc. w lutowym i 89 proc. w obecnym. Wzrost ten odbywał się kosztem zmniejszenia udziału planujących podwyżki odpowiednio z 16 proc. do 10 proc. i 8 proc., oraz planujących obniżki odpowiednio z 6 proc. do 4 proc. i 3 proc. Najczęściej podwyżkę wynagrodzeń planują duże firmy (12 proc.), natomiast obniżkę najczęściej małe jednostki  (5 proc). Firmy budowlane zdecydowanie najczęściej planują podwyżkę wynagrodzeń (17 proc.), a najrzadziej usługowe (3 proc.).

Marcowy MIK odrobił cześć strat z poprzedniego miesiąca. Poprawa jest widoczna przede wszystkim w wymiarze prognostycznym, natomiast diagnoza bieżącej sytuacji pozostaje poniżej poziomu neutralnego. Większy optymizm nie przekłada się jeszcze na zwiększenie aktywności inwestycyjnej – ta osłabiła się we wszystkich analizowanych branżach. Tak więc na początku bieżącego roku ten komponent będzie hamował dynamikę PKB.  Widoczne jest zróżnicowanie dynamiki inwestycji w zależności od wielkości przedsiębiorstwa. Duże firmy zwiększają inwestycje, natomiast mikro, małe i średnie zmniejszają. Co istotne, dla najmniejszych przedsiębiorstw silniejszą barierą jest brak wystarczających środków. Koresponduje z tym ogólne lekkie zacieśnienie warunków finansowania przedsiębiorstw, dotkliwe zwłaszcza dla mikro i małych firm. Tym samym zwiększa się przestrzeń do działań banku rozwoju, jakim jest BGK, zmierzających do niwelowania barier w dostępie do finansowania – mówi Piotr Dmitrowski, menedżer ds. analiz rynków z Biura Badań i Analiz Banku Gospodarstwa Krajowego.

Nota metodologiczna

Miesięczny Indeks Koniunktury (MIK) jest narzędziem badającym nastroje gospodarcze przedsiębiorstw w Polsce opracowanym przez Polski Instytut Ekonomiczny oraz Bank Gospodarstwa Krajowego. MIK powstaje co miesiąc na podstawie pomiarów dokonanych w siedmiu kluczowych obszarach działalności przedsiębiorstw: wartość sprzedaży, nowe zamówienia, zatrudnienie, wynagrodzenia, moce produkcyjne, wydatki inwestycyjne, sytuacja finansowa. Poziomy liczbowe MIK obliczamy na podstawie wyników badań ankietowych przeprowadzanych na reprezentatywnej próbie 500 przedsiębiorstw w czterech kategoriach wielkościowych i pięciu branżowych. Poziomy MIK przyjmują wartości z przedziału <0;200>, a punkt odniesienia wskaźnika stanowi odczyt 100, który jest poziomem neutralnym.