Opublikowano: 09/11/2022

Miesięczny Indeks Koniunktury Polskiego Instytutu Ekonomicznego oraz Banku Gospodarstwa Krajowego spadł w listopadzie względem października aż o 5,0 pkt. do poziomu 89,7 pkt. To już czwarty z kolei miesiąc, w którym MIK jest poniżej poziomu neutralnego (100,0), co oznacza przewagę nastrojów negatywnych.

„Miesięczny Indeks Koniunktury w listopadzie spadł po raz czwarty z rzędu, do najniższego poziomu w 2022 r. (89,7 pkt.). Tym samym notowania MIK są zbieżne z innymi ankietowymi miernikami koniunktury zapowiadającymi spowolnienie gospodarcze (mimo wciąż relatywnie dobrych danych napływających dotychczas z gospodarki).

Na uwagę zasługuje trzeci kolejny miesięczny spadek wskaźnika płynności finansowej, który po raz pierwszy w tym roku znalazł się poniżej poziomu neutralnego (91,4 pkt.). Ten odczyt, sugerujący pogarszanie się bieżącej płynności, współbrzmi z wynikami badania NBP dotyczącego sytuacji na rynku kredytowym. Jedynym segmentem, w którym banki spodziewają się wzrostu akcji kredytowej, jest obejmujący kredyty krótkoterminowe dla firm.

Konsekwencje wojny, kryzys energetyczny i problemy podażowe, a także wynikająca z tych czynników wysoka inflacja, potęgują niepewność wśród przedsiębiorców. To negatywnie odbija się na deklaracjach dotyczących inwestycji – wskaźnik ten osiągnął 69,9 pkt., co jest najniższym poziomem odnotowanym w 2022 r.” – mówi Paweł Śliwowski, zastępca dyrektora ds. badań i analiz w Polskim Instytucie Ekonomicznym.

Koniunktura słabnie, ale presja płacowa się nasila

Niepokoi wynik listopadowego odczytu dotyczącego w zasadzie wszystkich komponentów MIK, w tym wynagrodzeń, który jako jedyny ma wartość dodatnią (117,1 pkt.) i w którym nastąpił wzrost listopadowego odczytu w porównaniu do października. Nie jest to jednak optymistyczna sytuacja, gdyż oznacza presję pracowników na podnoszenie wynagrodzeń, a to sprawia, że w firmach rosną koszty. Przy pogarszających się nastrojach przedsiębiorców dotyczących wartości sprzedaży i liczby nowych zamówień, skutkuje to negatywną oceną sytuacji ekonomicznej firm.

W listopadowym odczycie wartości wskaźników koniunktury poniżej poziomu neutralnego (100,0) dotyczą: liczby nowych zamówień (74,4 pkt.), wartości sprzedaży (81,6 pkt.), mocy produkcyjnych (96,4 pkt.) oraz zatrudnienia (96,9 pkt.). Najwyższy spadek, w porównaniu do października, dotyczył liczby nowych zamówień (o 10,2 pkt.) oraz wartości sprzedaży (o 5,9 pkt.). Natomiast wskaźnik zatrudnienia już drugi z kolei miesiąc jest poniżej poziomu neutralnego i stanowi najniższą wartość dla tego wskaźnika odnotowaną w br. Spadki wartości dla poszczególnych komponentów MIK są oznaką hamowania rozwoju gospodarki.

„Listopad przynosi dalsze pogorszenie nastrojów przedsiębiorców. Duża skala spadku indeksu wskazuje, że zmian nie można łączyć wyłącznie z typowym dla jesieni zmniejszeniem aktywności ekonomicznej, ale z bardziej trwałym pogorszeniem koniunktury.

Tezę o niesezonowych przyczynach spadku MIK potwierdzają szczegółowe dane, w tym trzy składowe notujące najniższe poziomy w dwuletniej historii badania. Indeks najsłabiej prezentuje się w sektorze usług (pierwsze minimum), natomiast w uzależnionym od warunków atmosferycznych budownictwie skala pogorszenia jest mniejsza. Regres w usługach jest symptomem problemów ze wzrostem konsumpcji. Przedsiębiorstwa postrzegają osłabienie popytu jako trwałe, o czym świadczą redukcje zatrudnienia (drugie minimum). Wskazuje to, że firmy rozpoczynają poszukiwania źródeł możliwych obniżek kosztów. Ten proces dopiero się zaczyna i w kolejnych miesiącach można oczekiwać dalszego osłabienia popytu na pracę, zwłaszcza że jedocześnie utrzymuje się presja płacowa, która podbija koszty. Z powyższym współgra coraz gorsza sytuacja finansowa przedsiębiorstw (trzecie minimum).

Połączenie tych czynników, w warunkach osłabionego popytu, skutkuje redukcją planów inwestycyjnych. Podsumowując zatem –  dane zwiastują słabszą kondycję polskiej gospodarki w IV kwartale i przybliżają perspektywę trudności z osiągnięciem wzrostu gospodarczego w I połowie przyszłego roku” – mówi Piotr Dmitrowski, menedżer zespołu analiz makroekonomicznych i rynków finansowych w departamencie badań i analiz Banku Gospodarstwa Krajowego.

Przedsiębiorcy zainteresowani udziałem w odbudowie Ukrainy

38 proc. spośród przebadanych firm byłoby zainteresowanych kooperacją z podmiotami realizującymi projekty w ramach odbudowy Ukrainy. Niemal połowa firm produkcyjnych (46 proc.) deklarowała zainteresowanie taką formą zaangażowania.  Niewiele mniejsze zainteresowanie było wśród przedstawicieli branż TSL oraz budownictwa (odpowiednio 43 proc. i 42 proc.).

Niemal co trzecia firma (30 proc.) zadeklarowała, że byłaby zainteresowana eksportem produktów do Ukrainy. Najwięcej zainteresowanych taką formą zaangażowania było wśród przedsiębiorstw przemysłowych (53 proc.), zaś najmniej wśród przedstawicieli usług i budownictwa (po 19 proc.). Eksportem usług do Ukrainy byłoby zainteresowanych 25 proc. wśród przebadanych przedsiębiorstw. Największe zainteresowanie taką formą udziału w odbudowie Ukrainy było w branży TSL (41 proc.).

***

Nota metodologiczna

Miesięczny Indeks Koniunktury (MIK) jest narzędziem badającym nastroje gospodarcze przedsiębiorstw w Polsce opracowanym przez Polski Instytut Ekonomiczny oraz Bank Gospodarstwa Krajowego. MIK powstaje co miesiąc na podstawie pomiarów dokonanych w siedmiu kluczowych obszarach działalności przedsiębiorstw: wartość sprzedaży, nowe zamówienia, zatrudnienie, wynagrodzenia, moce produkcyjne, wydatki inwestycyjne, sytuacja finansowa. Poziomy liczbowe MIK obliczamy na podstawie wyników badań ankietowych przeprowadzanych na reprezentatywnej próbie 500 przedsiębiorstw w czterech kategoriach wielkościowych i pięciu branżowych. Poziomy MIK przyjmują wartości z przedziału <0;200>, a punkt odniesienia wskaźnika stanowi odczyt 100, który jest poziomem neutralnym.

***

Polski Instytut Ekonomiczny to publiczny think tank ekonomiczny z historią sięgającą 1928 roku. Jego obszary badawcze to przede wszystkim makroekonomia, energetyka i klimat, handel zagraniczny, foresight gospodarczy, gospodarka cyfrowa i ekonomia behawioralna. Instytut przygotowuje raporty, analizy i rekomendacje dotyczące kluczowych obszarów gospodarki oraz życia społecznego w Polsce, z uwzględnieniem sytuacji międzynarodowej.

Kontakt dla mediów:
Ewa Balicka-Sawiak
Rzecznik Prasowy
T: +48 727 427 918
E: ewa.balicka@pie.net.pl