Opublikowano: 12/12/2023

14-15 grudnia unijni przywódcy zadecydują, czy rozpocząć negocjacje akcesyjne z Ukrainą. Przed Kijowem stoi w związku z tym szereg wyzwań do pokonania. We wspólnym raporcie „Stronger Together: Present and Future Challenges on Ukraine’s Road to EU Integration” zdefiniowali je eksperci z Polskiego Instytutu Ekonomicznego i ukraińskiego Centre for Economic Strategy. W krótkim terminie największym wyzwaniem jest zapewnienie stabilnych źródeł finansowania, szczególnie na znaczne potrzeby związane z prowadzeniem działań zbrojnych. W średnim terminie konieczne jest przezwyciężenie problemów infrastrukturalnych i przyciąganie inwestycji. W długim terminie mówimy przede wszystkim o powodzeniu reform, które zbudują silne instytucje, które zapewnią rozwój społeczno-gospodarczy państwa i jednocześnie pozwolą Ukrainie przystąpić do Unii Europejskiej.

Wśród wyzwań średnioterminowych jest m.in. odbudowa, przyciąganie inwestycji i modernizacja infrastruktury na granicy polsko-ukraińskiej

Ukraina stoi przed ogromnym wyzwaniem związanym z odbudową zniszczonego przez rosyjską inwazję kraju. Szczególnym jest sama odbudowa gospodarki, która w toku działań wojennych nie tylko straciła bieżące możliwości normalnego funkcjonowania, lecz także znacznie ograniczone zostały perspektywy jej rozwoju. Zagraniczne bezpośrednie inwestycje w Ukrainie były na niższym poziomie niż w innych państwach Europy Środkowo-Wschodniej jeszcze przed wojną, jednak wraz z jej wybuchem całkowicie przestały napływać.

„By mogła powieść się odbudowa Ukrainy i by zapewnić jej stabilny, zrównoważony i długoterminowy rozwój gospodarczy, potrzebne jest przyciągnięcie prywatnego kapitału. Choć jest to przede wszystkim wyzwanie, by przekonać inwestorów do lokowania środków teraz w Ukrainie, w pewnych sektorach może okazać się to łatwiejsze. Jednym z takich przykładów jest sektor zbrojeniowy, w którym w wyniku prowadzonych działań wojennych rośnie produkcja w Ukrainie, rozwijają się także lokalne start-upy. W związku z wielkim przedsięwzięciem odbudowy szansą będą także niezbędne partnerstwa publiczno-prywatne w dziedzinach infrastruktury, budownictwa, materiałów budowlanych czy logistyki” –  komentuje Iana Okhrimenko, starsza ekonomistka z Centre for Economic Stategy.

Od początku wojny w Ukrainie granica polsko-ukraińska stała się jedną z najważniejszych unijnych granic, zarówno z powodów wojskowych i humanitarnych, jak i ekonomicznych. Blokada portów czarnomorskich sprawiła, że to właśnie ten szlak stał się główną drogą eksportu ukraińskich towarów. Infrastruktura graniczna okazała się jednak źle przygotowana na tak duże natężenie ruchu. Konieczna jest przede wszystkich poprawa połączeń kolejowych. Tory w Polsce mają rozstaw 1435 mm, podczas gdy w Ukrainie wynosi on 1520 mm. Niezbędna jest również budowa terminali przeładunkowych oraz zwiększenie dotychczasowej liczby połączeń, których Ukraina potrzebuje, żeby prowadzić wojnę i rozwijać swoją gospodarkę, coraz ściślej integrując ją z Unią Europejską.

„Ukraina potrzebuje odbudowy infrastruktury transportowej aby rozwijać gospodarkę i integrować się z Europą. Zaangażowanie Komisji Europejskiej w ramach programu „Łącząc Europę” stwarza szansę na zabezpieczenie finansowania dla transnarodowych projektów infrastrukturalnych. Włączenie w nie Ukrainy przyniesie korzyść również obecnym członkom UE np. dzięki budowie nowych połączeń między Polską, a Rumunią. Potrzebne są wielomodalne rozwiązania transportowe, które pozwolą na uniezależnienie od zatłoczonego transportu drogowego. Korzystne byłoby m.in. rozszerzenie transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T najkrótszą drogą z Ukrainy do Polski poprzez Lublin” – komentuje Jan Strzelecki, zastępca kierownika zespołu gospodarki światowej PIE.

W dłuższej perspektywie Ukrainę czeka wiele reform, w tym walka z korupcją

Oprócz kwestii gospodarczych, Kijów musi także wprowadzić szereg reform, przede wszystkim skutecznie zwalczać korupcję, by przyciągnąć bezpośrednie inwestycje zagraniczne, co umożliwi transfer technologii i stworzy warunki do uczciwej konkurencji na rynku wewnętrznym zarówno dla podmiotów prywatnych, jak i państwowych.

„W perspektywie długoterminowej skuteczna integracja Ukrainy z Unią Europejską będzie głównym czynnikiem wpływającym na tempo i jakość powojennej odbudowy. Integrację mogą przyspieszyć inwestycje. Dostosowanie się do zasad jednolitego rynku UE ma szansę stać się fundamentem dla wzrostu gospodarczego Ukrainy. Chcąc ten cel osiągnąć, Kijów musi przyjąć unijne regulacje, zmodernizować prawo krajowe oraz wdrożyć instrumenty chroniące inwestycje, m.in. zapewniając większą elastyczność kursu walutowego. Doświadczenia Polski we wprowadzaniu niezależnej polityki monetarnej, budowie silnych instytucji lokalnych, tworzeniu skutecznych mechanizmów zamówień publicznych i dobrze rozwiniętych rynków kapitałowych mogą stanowić dla Ukrainy cenny punkt odniesienia. Ukraiński ustrój polityczny wymaga również decentralizacji” – zauważa Dominik Kopiński, starszy doradca w zespole gospodarki światowej PIE.

 ***

Polski Instytut Ekonomiczny to publiczny think-tank ekonomiczny z historią sięgającą 1928 roku. Jego obszary badawcze to przede wszystkim makroekonomia, energetyka i klimat, handel zagraniczny, foresight gospodarczy, gospodarka cyfrowa i ekonomia behawioralna. Instytut przygotowuje raporty, analizy i rekomendacje dotyczące kluczowych obszarów gospodarki oraz życia społecznego w Polsce, z uwzględnieniem sytuacji międzynarodowej.

Kontakt dla mediów:
Ewa Balicka-Sawiak
Rzecznik Prasowy
T: +48 727 427 918
E: ewa.balicka@pie.net.pl