Opublikowano: 09/08/2023

Miesięczny Indeks Koniunktury, po dwóch kolejnych miesiącach wzrostu, spadł w sierpniu o 4,3 pkt. m/m i powrócił do poziomu 96,0 pkt. z czerwca br. Oznacza to ponownie przewagę negatywnych nastrojów przedsiębiorców. Sierpniowy odczyt jest niższy o 4,3 pkt. od najwyższej tegorocznej wartości odnotowanej w lipcu (100,3 pkt.) i wyższy o 2,3 pkt. od najniższej jego wartości w tym roku, odnotowanej w lutym (93,7 pkt.). O pogorszeniu wyniku MIK zadecydowały spadki ocen m/m większości komponentów, szczególnie liczby nowych zamówień i inwestycji. Pozytywna pozostaje ocena wskaźnika płynności finansowej i wynagrodzeń.

Odczyty poniżej wartości neutralnej dotyczą liczby nowych zamówień (81,0 pkt.; spadek o 11,7 pkt. m/m), wartości sprzedaży (84,1 pkt.; spadek o 7,5 pkt. m/m), wskaźnika inwestycji (76,3 pkt., spadek o 10,5 pkt. m/m), a także mocy produkcyjnych (94,3 pkt.). Zwraca uwagę odczyt nieco poniżej poziomu neutralnego komponentu dotyczącego zatrudnienia (99,5 pkt.), który przez sześć poprzednich miesięcy utrzymał się powyżej
100 pkt.  Przedsiębiorcy ocenili natomiast pozytywnie płynność finansową (127,6 pkt.) oraz wynagrodzenia (109 pkt).

„Wskaźnik MIK po jednym miesiącu wrócił do wartości poniżej poziomu neutralnego, co sugeruje pogorszenie nastrojów przedsiębiorstw. Największe spadki zaobserwowaliśmy w handlu i usługach, w związku ze spadkiem wartości sprzedaży i liczby nowych zamówień – cztery na dziesięć firm usługowych i handlowych raportowały spadek w ujęciu miesięcznym. Doniesienia o słabości popytu potwierdzają również dane wskaźnika PMI dla przemysłu w strefie euro i w Polsce. S&P Global podało, że liczba nowych zamówień eksportowych w Polsce spadła najbardziej od maja 2020 r., kiedy to rozpoczęła się pierwsza fala pandemii COVID-19” – komentuje Maciej Miniszewski, starszy doradca z Zespołu Klimatu i Energii PIE.

Najlepsze nastroje w budownictwie, produkcji oraz w dużych przedsiębiorstwach

Najwyższa wartość MIK została odnotowana w sektorze dużych firm (108,3 pkt.), w których mimo spadku o 9,3 pkt. m/m. przeważają nastroje pozytywne. Nastroje negatywne przeważają w firmach średnich (92,4 pkt., spadek o 9,0 pkt. m/m), małych (92,8 pkt., spadek o 1,4 pkt. m/m) oraz mikro (90,4 pkt., wzrost o 1,7 pkt. m/m).

Sierpniowy wskaźnik koniunktury dla sektorów budownictwa oraz produkcji wyniósł 105,2 pkt. Oba sektory odnotowały wzrost, budownictwo o 3,4 pkt. m/m a produkcja o 1,4 pkt. m/m. Wzrost wartości MIK dla przedsiębiorstw budowlanych wynikał głównie ze wzrostu wartości sprzedaży oraz liczby nowych zamówień.

Negatywne nastroje przeważają w branży TSL (95,3 pkt., spadek o 2,7 pkt. m/m), handlowej (94,6 pkt., spadek o 12,9 pkt.) oraz usługowej (93,8 pkt., spadek o 11,6 pkt. m/m).

„Największą poprawę nastrojów odnotowano w budownictwie. Może być to efekt stabilizacji cen materiałów budowlanych, których wzrost był wskazywany jako jedna z głównych barier w ankiecie GUS oraz prognozowany wzrost popytu, związany z rosnącym zainteresowaniem programem „Bezpieczny kredyt 2%”. W najnowszym badaniu wzrosła również wartość MIK dla firm produkcyjnych, jednak dalej co trzecia firma w tym sektorze raportowała spadki wartości sprzedaży i liczby nowych zamówień w ujęciu miesięcznym. Co więcej, ostatnie dane o zużyciu energii elektrycznej w czerwcu br. były najniższe od twardego lockdownu podczas pierwszej fali pandemii, co z jednej strony jest efektem oszczędności i wzrostu inwestycji w energetyczną niezależność odbiorców, ale z drugiej – efektem spowolnienia w przemyśle” – komentuje Maciej Miniszewski.

Koszty pracownicze oraz niepewność sytuacji wciąż największymi barierami dla firm

W sierpniu głównymi barierami utrudniającymi działalność firmom były rosnące koszty pracownicze (66 proc., spadek o 5 pkt. proc. m/m) oraz niepewność sytuacji gospodarczej (66 proc., spadek o 6 pkt. proc. m/m). Te dwa problemy od kilku miesięcy są wymieniane przez przedsiębiorców jako najbardziej utrudniające funkcjonowanie firm

Nieco mniej firm narzekało na rosnące ceny energii (58 proc., spadek o 3 pkt. proc. m/m) oraz niedostępność pracowników (48 proc., spadek o 3 pkt. proc. m/m). Zauważalny jest spadek uciążliwości zatorów płatniczych (39 proc., spadek o 8 pkt. proc. m/m). Firmy rzadziej skarżą się natomiast na rosnące koszty finansowania zewnętrznego (32 proc., spadek o 5 pkt. proc. m/m) i niedostępność produktów (21 proc., spadek o 3 pkt. proc. m/m).

„Sierpień przynosi ponowne pogorszenie nastrojów przedsiębiorstw i spadek indeksu MIK do 96 pkt. z 100,3 pkt. w lipcu. Tym samym po miesięcznej przerwie wskaźnik powrócił na recesyjny poziom (poniżej 100 pkt.). Jeśli ten stan będzie się utrzymywał w kolejnych miesiącach, pod znakiem zapytania zostanie postawiony powszechnie oczekiwany scenariusz ożywienia gospodarczego w II połowie bieżącego roku. W strukturze sektorowej zaskakujący jest dość wysoki poziom MIK w branży produkcyjnej. Mogą być one trudne do utrzymania w najbliższych kwartałach zważywszy na notowane w Europie Zachodniej, a zwłaszcza w Niemczech (głównym rynku eksportowym), osłabienie koniunktury w przemyśle. Słabszy popyt na pracę sygnalizuje, że pogorszenie sprzedaży jest oceniane przez przedsiębiorstwa, jako trwałe. Koresponduje z tym przytemperowanie presji płacowej, co z kolei ogranicza ryzyka związane z inflacją. Ponadto można odnotować wyraźną poprawę płynności finansowej przedsiębiorstw. Wydaje się to być podyktowane motywem przezorności na wypadek słabszych wyników finansowych, zwłaszcza że może pogarszać się dostępność kredytu bankowego. Zwiększa się bowiem restrykcyjność polityk kredytowych banków, co wyraża utrzymująca się przewaga firm wskazujących na trudniejszy dostęp do finansowania” – wskazuje Piotr Dmitrowski, Menedżer Zespołu z Zespołu Analiz Makroekonomicznych i Rynków Finansowych z Departamentu Badań i Analiz BGK.

 ***

Nota metodologiczna

Miesięczny Indeks Koniunktury (MIK) jest narzędziem badającym nastroje gospodarcze przedsiębiorstw w Polsce opracowanym przez Polski Instytut Ekonomiczny oraz Bank Gospodarstwa Krajowego. MIK powstaje co miesiąc na podstawie pomiarów dokonanych w siedmiu kluczowych obszarach działalności przedsiębiorstw: wartość sprzedaży, nowe zamówienia, zatrudnienie, wynagrodzenia, moce produkcyjne, wydatki inwestycyjne, sytuacja finansowa. Poziomy liczbowe MIK obliczamy na podstawie wyników badań ankietowych przeprowadzanych na reprezentatywnej próbie 500 przedsiębiorstw w czterech kategoriach wielkościowych i pięciu branżowych. Poziomy MIK przyjmują wartości z przedziału <0;200>, a punkt odniesienia wskaźnika stanowi odczyt 100, który jest poziomem neutralnym.

***

Polski Instytut Ekonomiczny to publiczny think tank ekonomiczny z historią sięgającą 1928 roku. Jego obszary badawcze to przede wszystkim makroekonomia, energetyka i klimat, handel zagraniczny, foresight gospodarczy, gospodarka cyfrowa i ekonomia behawioralna. Instytut przygotowuje raporty, analizy i rekomendacje dotyczące kluczowych obszarów gospodarki oraz życia społecznego w Polsce, z uwzględnieniem sytuacji międzynarodowej.

Kontakt dla mediów:

Ewa Balicka-Sawiak
Rzecznik Prasowy
T: +48 727 427 918
E: ewa.balicka@pie.net.pl