Opublikowano: 24/02/2025

Od początku inwazji Rosji na Ukrainę ponad 1 mln uchodźców znalazło schronienie w Polsce. Miało to swoje odzwierciedlenie w tworzeniu nowych podmiotów gospodarczych. W ciągu ostatnich trzech lat Ukraińcy założyli w Polsce 77,7 tys. jednoosobowych działalności gospodarczych, co stanowi 9 proc. wszystkich zarejestrowanych w tym czasie JDG. W tym czasie powstało też 11,3 tys. spółek z kapitałem ukraińskim. W latach 2022-2024 liczba ukraińskich działalności rosła średnio z roku na rok o 34 proc. Wśród JDG założonych w Polsce w 2024 r., 12 proc. miało właściciela z obywatelstwem ukraińskim. Ukraińskie działalności stanowiły też 84 proc. wszystkich JDG zarejestrowanych przez cudzoziemców. Zanotowany w 2024 r. udział zamkniętych (4 proc.) i zawieszonych (9 proc.) ukraińskich JDG był zbliżony do ogólnego trendu w Polsce. Wśród sektorów, gdzie lokują ukraińskie firmy działalność gospodarczą, dominuje budownictwo, informacja i komunikacja oraz pozostałe usługi.

Od stycznia 2022 r. do grudnia 2024 r. powstało w Polsce ok. 77,7 tys. ukraińskich JDG, co stanowi 9 proc. wszystkich zarejestrowanych działalności w Polsce. 37 proc. z nich założyły kobiety. W 2024 r. działalność gospodarczą w Polsce rozpoczęło 33,2 tys. ukraińskich JDG. To ponad dwukrotnie więcej niż w 2022 r. (15,9 tys.) i o 16 proc. więcej niż w 2023 r. (28,6 tys.).

Wysoka liczba zakładanych przez Ukraińców JDG ma kilka przyczyn. Częściowo wynika z ograniczeń na rynku pracy, na którym imigranci często są zatrudniani do prac nisko płatnych, tymczasowych, poniżej kompetencji. Własna działalność gospodarcza pozwala na większą niezależność oraz lepsze dopasowanie do posiadanych kwalifikacji. Na wysoki poziom przedsiębiorczości wpływa również zjawisko częstego proponowania pracownikom umów B2B, które jest optymalizacją kosztów. Trzeba też odnotować, że Ukraińcy wykazują ponadprzeciętną aktywność zawodową. Wskaźnik zatrudnienia wśród imigrantów z Ukrainy (przedwojennych i uchodźców) wynosi 78 proc., co jest wyższym wynikiem niż dla osób w wieku 15 lat i starszych w Polsce (56 proc.). Kolejnym istotnym czynnikiem jest ogólna skłonność imigrantów do samozatrudnienia – w 2/3 krajów OECD imigranci mają większą skłonność do samozatrudnienia niż osoby urodzone w danym kraju (w krajach Europy Środkowo-Wschodniej różnica ta wynosi 5 pkt. proc.). – mówi Aleksandra Wejt-Knyżewska, starsza analityczka w zespole foresightu gospodarczego.

Dominuje budownictwo i usługi

Struktura branżowa rejestrowanych działalności gospodarczych w latach 2022-2024 jest niemal stała, dominują budownictwo (23 proc.), informacja i komunikacja (18 proc.) oraz pozostała działalność usługowa (13 proc.). Te trzy sektory obejmują ponad połowę wszystkich zakładanych firm. W 2024 r. w porównaniu z 2022 r. zwiększył się udział JDG związanych z informacją i komunikacją (o 2 pkt. proc.), działalnością profesjonalną, naukową i techniczną, handlem oraz transportem i gospodarką magazynową (po 1 pkt. proc.). W czterech sektorach odnotowano mniejszy udział: pozostała działalność usługowa (o 3 pkt. proc.), budownictwo, zakwaterowanie i gastronomia oraz opieka zdrowotna (po 1 pkt. proc.). Wśród 18,2 tys. funkcjonujących obecnie w Polsce ukraińskich firm budowlanych prym wiodą te, które zajmują się wykonywaniem pozostałych robót budowlanych wykończeniowych (32 proc.). Na 14 tys. firm z sekcji informacja i komunikacja 79 proc. zajmuje się działalnością związaną z oprogramowaniem, a wśród pozostałej działalności usługowej, którą świadczy 10,2 tys. ukraińskich firm, 82 proc. stanowią usługi fryzjerskie i kosmetyczne.

Analizując sektory ukraińskiej przedsiębiorczości, bardzo widoczne są różnice w zależności od płci przedsiębiorcy. Niemal co trzecia JDG zarejestrowana przez obywatelki Ukrainy w latach 2022-2024 działała w sektorze pozostałych usług. 87 proc. przedsiębiorstw usługowych zakładanych przez obywatelki Ukrainy w 2024 r. zajmowało się fryzjerstwem i pozostałymi usługami kosmetycznymi. Dominujący udział kobiet obserwujemy  w rolnictwie (75 proc.), edukacji (74 proc.) oraz opiece zdrowotnej (72 proc.). Mężczyźni dominują w sektorach wymagających większej siły fizycznej lub kwalifikacji technicznych, tj. w budownictwie (94 proc.), transporcie i gospodarce magazynowej (92 proc.), przetwórstwie przemysłowym (79 proc.) oraz informacji i komunikacji (78 proc.). Ukraińscy mężczyźni najczęściej zakładali w ciągu ostatnich 3 lat firmy budowlane (35 proc.), prowadzili działalność związaną z informacją i komunikacją (22 proc.), zakładali firmy transportowe lub magazynowe (10 proc.) oraz związane z przetwórstwem przemysłowym (10 proc.). Łącznie te cztery branże obejmowały niemal 75 proc. wszystkich nowo rejestrowanych firm przez mężczyzn.

Ponad 11 tys. ukraińskich spółek

Ukraińcy w Polsce zakładają nie tylko JDG. Od stycznia 2022 r. do grudnia 2024 r. utworzyli ok. 11,3 tys. spółek z kapitałem ukraińskim, wynika z danych Centralnego Ośrodka Informacji Gospodarczych. Stanowiło to 31 proc. spółek z kapitałem zagranicznym powstałych w tym okresie oraz 7 proc. zarejestrowanych ogółem podmiotów w Polsce. Na koniec grudnia 2024 r. działało 28,2 tys. spółek z kapitałem ukraińskim, w tym 3279 zarejestrowanych w 2024 r. Nowo zarejestrowane ukraińskie spółki stanowią 27 proc. spółek z kapitałem zagranicznym powstałych w tym czasie. W 2024 r. powstało w Polsce prawie o 23 proc. mniej ukraińskich spółek niż w całym 2022 r. (4259) i o 12 proc. mniej niż 9 w 2023 r. (3713). Spółki z kapitałem ukraińskim rejestrowane w 2024 r. działają przede wszystkim w handlu (24 proc.), budownictwie (16 proc.) oraz administrowaniu i działalności wspierającej (12 proc.)

Ukraińska przedsiębiorczość wspiera polską gospodarkę

Z raportu Forum Odpowiedzialnego Rozwoju wynika, że gdyby migracje po 2014 r. nie występowały, PKB Polski w 2023 r. byłby niższy o 2,3 proc. W perspektywie długookresowej przyjęty scenariusz migracji to PKB wyższy o 12,5 proc. w 2050 r. w porównaniu ze scenariuszem bez migracji. W latach 2015-2023 imigracja przyczyniła się do wzrostu PKB średnio o 0,24 pkt. proc. rocznie. Przewidywana większa skala migracji w przyszłości zwiększy ten efekt do 0,35 pkt. proc. rocznie w latach 2024-2050. Prognozy wskazują, że liczba imigrantów osiągnie szczyt 150 tys. rocznie ok. 2040 r., co częściowo zrekompensuje spadek liczby ludności w Polsce.

„Przedsiębiorczość imigrantów, w tym obywateli Ukrainy, wspiera rozwój gospodarczy, innowacyjność i przewagi konkurencyjne. Działalności prowadzone przez obywateli Ukrainy tworzą miejsca pracy i wpisują się w potrzeby polskiej gospodarki częściowo uzupełniając luki na rynku pracy, o czym świadczy udział firm budowlanych, z branży informacyjno-komunikacyjnej czy TSL. Zapotrzebowanie na pracowników z tego sektora potwierdzają wyniki realizowanego przez PIE badania Miesięcznego Indeksu Koniunktury (MIK) – w lutym co najmniej połowa firm budowlanych, z branży TSL oraz produkcji uznała niedostępność pracowników za barierę w ich działalności.” – podkreśla dr Katarzyna Dębkowska, kierowniczka zespołu foresightu gospodarczego.

W 2024 r. 9 proc. ukraińskich JDG zarejestrowanych w tym samym roku zostało zawieszonych, co jest zbliżone do ogólnego trendu w Polsce (10 proc.). Na zawieszenie prowadzenia działalności zdecydowało się 2961 ukraińskich firm. Wśród zawieszanych ukraińskich firm blisko co trzecia JGD zdecydowała się na przerwę w prowadzeniu działalności już w pierwszym miesiącu funkcjonowania. Wśród ogółu firm rejestrowanych w Polsce w 2024 r. odsetek ten był porównywalny i wyniósł 32 proc. Najczęściej obywatele Ukrainy zawieszali firmy budowlane (26 proc.), co może być związane m.in. z sezonowością tej branży. Blisko co piąte zawieszane przedsiębiorstwo zajmowało się handlem (18 proc.).

***

Polski Instytut Ekonomiczny to publiczny think tank ekonomiczny z historią sięgającą 1928 roku. Jego obszary badawcze to przede wszystkim makroekonomia, energetyka i klimat, gospodarka światowa, foresight gospodarczy, gospodarka cyfrowa, zrównoważony rozwój i ekonomia behawioralna. Instytut przygotowuje raporty, analizy i rekomendacje dotyczące kluczowych obszarów gospodarki oraz życia społecznego w Polsce, z uwzględnieniem sytuacji międzynarodowej.

Kontakt dla mediów:

Ewa Balicka-Sawiak

Rzecznik Prasowy

T: +48 727 427 918

E: ewa.balicka@pie.net.pl