Komunikat prasowy

Opublikowano: 09/12/2025

Dotychczasowy model rozwoju wyczerpuje się, dlatego Polska potrzebuje inwestycji, które wprowadzą gospodarkę na kolejny etap. Autorzy najnowszego raportu Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK) i Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE) podkreślają, że będzie to wymagało większej mobilizacji kapitału prywatnego. Premiera publikacji i dyskusja na jej temat odbyła się podczas konferencji „Kapitał dla przyszłości”.

Polska odnotowała w ostatnich dziesięcioleciach spektakularny wzrost gospodarczy. Według najnowszej prognozy Międzynarodowego Funduszu Walutowego, PKB Polski przekroczy w tym roku bilion dolarów. Dotychczasowe motory wzrostu oparte m.in. na napływie inwestycji zagranicznych, transferze technologii oraz niskich kosztach pracy, wyczerpują się. Polska musi szukać nowej ścieżki rozwoju. BGK i PIE opracowały raport „Inwestycje jako fundament nowego modelu rozwoju Polski”, z którego wynika, że dalszy rozwój gospodarczy naszego kraju wymaga nowych impulsów, w tym przede wszystkim większego zaangażowania kapitału prywatnego oraz sektora bankowego.

Ile inwestycji i dlaczego tak mało?

Autorzy raportu podkreślają, że stopa inwestycji polskich przedsiębiorstw w relacji do PKB obniża się od dekady. Zgodnie z wynikami badania, które przeprowadził PIE, w 2024 r. 96 proc. rodzimych przedsiębiorstw inwestycje finansowało ze środków własnych, a tylko 38 proc. sięgało po kredyt i pożyczkę. Niska skłonność do zaciągania kredytu w polskich firmach nie wynika tylko z braku dostępności finansowania. Połowa firm, które nie inwestują nie robi tego, bo nie widzi takiej potrzeby. W czym jeszcze tkwi problem? Według analityków BGK i PIE Polsce daleko do światowych liderów innowacyjności. Musimy poprawić jakość instytucji i zwiększyć nakłady na badania i rozwój (B+R). Autorzy raportu przekonują, że państwa, które w ostatnich dekadach zmieniły model rozwoju, najczęściej cechowały się właśnie wysokimi wydatkami na B+R i aktywną rolą sektora publicznego. Ważnym aspektem są również wyzwania związane z sektorem Venture Capital (VC) i Private Equity (PE). W 2024 roku inwestycje funduszy PE zrealizowane w Polsce stanowiły zaledwie 0,15 proc. PKB, ponad trzykrotnie mniej niż średnia dla całej Europy. Wynika to w dużej mierze z małych zasobów finansowych polskich gospodarstw domowych i przedsiębiorców oraz niewielkiej skłonności do inwestowania w tego typu aktywa.

Najważniejsze wnioski z raportu BGK i PIE:

• model rozwoju gospodarczego Polski oparty na kapitale zagranicznym i niskich kosztach pracy wyczerpuje się,
• Polska potrzebuje inwestycji w projekty strategiczne – w obszarze bezpieczeństwa, infrastruktury
  – oraz modelu finansowania prywatnych inwestycji o podwyższonym ryzyku,
• finansowanie inwestycji infrastrukturalnych będzie nadal bazowało na środkach budżetowych
  i unijnych, konieczne będzie też większe zaangażowanie kapitału prywatnego,
• finansowanie inwestycji podwyższonego ryzyka wymaga wzmocnienia krajowych funduszy VC i PE oraz większej aktywności sektora bankowego
• główne bariery aktywności inwestycyjnej w Polsce to: ograniczona skłonność do inwestowania, niedostateczny dostęp do kapitału (własnego i zewnętrznego), preferowanie aktywów zapewniających płynność, niedostateczny rozwój rynku kapitałowego.

„W latach 1990-2024 PKB per capita Polski według parytetu siły nabywczej wzrósł o ponad 250 proc. To drugi najwyższy wynik w UE i jeden z najlepszych na świecie. Skumulowana zmiana dla Polski przewyższała wartości obserwowane w tzw. azjatyckich tygrysach. Model rozwoju, który usankcjonował ten sukces opierał się głównie na napływie kapitału zagranicznego i niskich kosztach pracy. Dziś przewagi konkurencyjne Polski słabną, a uwarunkowania geopolityczne rodzą wyzwania. Potrzebujemy nowych motorów napędowych rozwoju gospodarczego Polski – położenia nacisku na realizację inwestycji strategicznych i podwyższonego ryzyka. Zaangażowanie sektora publicznego powinno być tutaj niebagatelne” – tłumaczy Mateusz Walewski, główny ekonomista i dyrektor Departamentu Badań i Analiz BGK.

„Choć większość polskich firm deklaruje aktywność inwestycyjną, skala inwestycji wciąż pozostaje niższa niż w krajach Unii Europejskiej. Przedsiębiorcy zmagają się przede wszystkim z rosnącymi kosztami realizacji projektów oraz ograniczonym dostępem do kapitału. Jednocześnie widzimy wyraźną grupę firm nastawionych na rozwój, które inwestują w innowacje, technologie i ekspansję. To właśnie ich działania pokazują, że odpowiednie wsparcie finansowe i stabilne otoczenie regulacyjne mogą znacząco zwiększyć skłonność polskich przedsiębiorstw do inwestowania i przyspieszyć modernizację gospodarki” – podkreśla dr Katarzyna Dębkowska, Koordynator Procesu Badawczego w PIE.

BGK jako katalizator inwestycji

Debata nad wnioskami z raportu BGK i PIE odbyła się podczas konferencji „Kapitał dla przyszłości”. Jej uczestnicy rozmawiali na temat rozwiązań, które pomogłyby zasypać lukę inwestycyjną w Polsce. Jarosław Dąbrowski, członek zarządu BGK, podkreślał, że ze względu na wielkość i specyfikę działania polskiego sektora bankowego, to instytucje rozwoju pełnią ważną funkcję w mobilizowaniu kapitału prywatnego. Wiodącą rolę przy tym odgrywa właśnie BGK.

„BGK jest inwestorem i katalizatorem inwestycji, które wzmacniają strategiczne sektory polskiej gospodarki i takich, które odpowiadają za rozwój innowacji i nowych technologii. Inwestujemy w konsorcjach z innymi instytucjami rozwoju i samodzielnie. W orbicie naszych zainteresowań są fundusze Venture Capital, Growth Capital i Private Equity. Szczególną rolę mają projekty z EFI w Polsce oraz w całym regionie Europy Środkowej. Zaangażowaliśmy się także w inicjatywę Innovate Poland. W jej ramach z PFR i PZU i innymi partnerami z sektora prywatnego chcemy wesprzeć fundusze inwestycyjne, a pośrednio około 250 polskich innowacyjnych i rozwojowych firm. Zaktywizowaliśmy również nasz wehikuł inwestycyjny, Vinci, który tylko w tym roku zainwestował ponad 170 mln zł w ciekawe polskie innowacyjne spółki. Do 2027 r. planujemy osiągnąć pułap ok. 13,5 mld zł inwestycji kapitałowych. Nasze plany są ambitne, bo Polska jak tlenu potrzebuje nowych inwestycji. Między innymi dzięki takim działaniom BGK, nasz kraj ma szansę stać się hubem innowacji i technologii w regionie i utrzymać wysokie tempo rozwoju gospodarczego” – mówi Jarosław Dąbrowski, członek zarządu BGK.

Konferencja „Kapitał dla przyszłości” odbyła się 9 grudnia w Warszawie. W dyskusji na temat przyszłości rynku inwestycyjnego w Polsce wzięli udział przedstawiciele jego uczestników, m.in. regulatorów, funduszy i instytucji doradczych. Organizatorem wydarzenia był BGK.

***

Polski Instytut Ekonomiczny to publiczny think-tank ekonomiczny z historią sięgającą 1928 roku. Jego obszary badawcze to przede wszystkim makroekonomia, energia, gospodarka światowa, gospodarka cyfrowa, ekonomia behawioralna oraz procesy społeczne. Instytut przygotowuje raporty, analizy i rekomendacje dotyczące kluczowych obszarów gospodarki oraz życia społecznego w Polsce, z uwzględnieniem sytuacji międzynarodowej.

Kontakt dla mediów:
Ewa Balicka-Sawiak
Rzecznik Prasowy
T: +48 727 427 918
E: ewa.balicka@pie.net.pl