Obecny projekt legislacji Fit for 55 w zakresie transportu obejmuje wprowadzenie systemu handlu uprawnieniami do emisji dla sektora, rozwój infrastruktury dla alternatywnych paliw czy zwiększenie limitów emisji CO₂ dla produkowanych samochodów. Aby przeanalizować skutki wdrożenia pakietu Fit for 55 dla krajowego sektora transportu, przede wszystkim drogowego, stworzyliśmy w Polskim Instytucie Ekonomicznym model sektora transportu pasażerskiego TRANSPASSPOL. Model nie uwzględnia skutków inwazji Rosji na Ukrainę i wynikającego z niej kryzysu energetycznego oraz efektów behawioralnych.

Największy efekt redukcji emisji z transportu obserwujemy w ramach scenariusza I, w którym uwzględniliśmy spadek cen pojazdów elektrycznych i wodorowych, opłaty za emisje CO₂ dodane do uśrednionych kosztów przejazdów oraz minimalne, rzędu 1000 EUR, dopłaty do zakupu osobowych zeroemisyjnych samochodów. Realizacja tego scenariusza zredukuje emisje CO₂ w sektorze transportu o prawie 60 proc. w latach 2020-2050. W scenariuszu II do elementów uwzględnionych w pierwszym dodaliśmy zwiększenie norm emisji dla nowych samochodów osobowych wynikających z propozycji legislacji zawartej w pakiecie Fit for 55, w tym zakaz rejestracji aut spalinowych od 2035 r. Realizacja scenariusza II zredukuje emisje o kolejne 10 pkt. proc. – mówi Maciej Miniszewski, analityk w zespole klimatu i energii w Polskim Instytucie Ekonomicznym.

W ciągu ostatnich 30 lat emisje w transporcie rosły bardzo szybko

Emisje w sektorze transportu wzrosły o prawie 220 proc. od 1990 r., podczas gdy większość gałęzi polskiej gospodarki zanotowała spadek emisji w porównaniu z 1990 r. Zwiększenie emisji w transporcie wynikało przede wszystkim z powiększenia rozmiaru floty samochodów osobowych, która wzrosła w okresie 1990-2020 z 5,2 do 25,1 mln. Równolegle trwał proces osłabiania znaczenia kolei. Jeszcze w 1990 r. kolej obsłużyła 791 mln pasażerów, a do 2005 r. ta liczba zmalała do 258 mln.