Opublikowano: 26/03/2025

Rosnące wykorzystanie technologii cyfrowych wymaga jednoczesnych działań na rzecz wzmocnienia cyberbezpieczeństwa. Zarówno Unia Europejska, jak i poszczególne państwa członkowskie zwiększają inwestycje w tym obszarze od kilku lat. Obecne Wieloletnie Ramy Finansowe (2021–2027) przewidują z funduszy unijnych około 2,9 mld EUR na ten cel, co stanowi prawie 200% wzrost w porównaniu z poprzednimi Ramami (2014–2020). Porównanie między USA a UE ukazuje skalę wyzwania. Nie tylko Stany Zjednoczone wydają więcej na cyberbezpieczeństwo (około 13 mld USD przez agencje cywilne, nie uwzględniając wydatków wojskowych), ale także północnoamerykańskie firmy inwestują w nie ponad dwa razy więcej niż ich europejskie odpowiedniki. Dlatego konieczne jest ponowne rozważenie zarówno wysokości środków przeznaczanych na cyberbezpieczeństwo, jak i sposobu ich alokacji w Unii Europejskiej, zwłaszcza w ramach mechanizmów finansowania UE. Takie wnioski płyną z opracowania Polskiego Instytutu Ekonomicznego „Systemowe metody finansowania inwestycji w cyberbezpieczeństwo w UE”.

Cyberbezpieczeństwo: Wyzwanie dla UE

Obecne inwestycje w cyberbezpieczeństwo pochodzą z kilku programów unijnych i są przeznaczone na różne cele i obszary związane z tą problematyką. Na początku obowiązywania obecnych Wieloletnich Ram Finansowych (2021–2027) całkowite zasoby na cyberbezpieczeństwo oszacowano na około 4 mld EUR—z czego 2 mld EUR pochodziły z funduszy unijnych, a 2 mld EUR z budżetów państw członkowskich. Stanowi to niemal 200% wzrost środków unijnych w porównaniu z poprzednimi ramami (2014–2020), które przeznaczały na ten cel około 1 mld EUR. Mimo rosnących inwestycji, w 2022 roku Europa nadal borykała się z niedoborem nawet 500 000 specjalistów ds. cyberbezpieczeństwa.

Porównanie między USA a UE jeszcze bardziej podkreśla skalę wyzwania. Północnoamerykańskie firmy przeznaczają na cyberbezpieczeństwo ponad dwa razy więcej środków niż przedsiębiorstwa europejskie (ENISA, 2024). Ta różnica wynika nie tylko z większego sektora IT w Stanach Zjednoczonych, ale także z większej intensywności wydatków—6,7% całkowitych nakładów w Ameryce Północnej, w porównaniu do 5,6% w UE.

„Inwestycje w cyberbezpieczeństwo, w tym wydatki publiczne, mają kluczowe znaczenie dla zwiększenia odporności, ograniczenia strat wynikających z cyberataków oraz przyciągnięcia prywatnych inwestorów. Światowe Forum Ekonomiczne, powołując się na Cybersecurity Ventures, prognozuje, że globalne koszty cyberprzestępczości będą rosły o 15% rocznie, osiągając 10,5 bln USD do 2025 roku. Ponadto publiczne inwestycje w badania i rozwój w sektorze obronnym wzmacniają inwestycje prywatne poprzez efekt crowding-in, w którym prywatni inwestorzy są bardziej skłonni angażować środki, gdy sektor publiczny wykazuje zaangażowanie” — mówi Ignacy Święcicki, kierownik Zespołu Gospodarki Cyfrowej w PIE.

Nowe środki na zwiększenie inwestycji w cyberbezpieczeństwo są kluczowe

Wyróżniamy trzy kluczowe działania na rzecz wzmocnienia europejskiego cyberbezpieczeństwa. Po pierwsze, stworzenie dedykowanego europejskiego funduszu—finansowanego ze środków UE—którego celem byłoby wzmocnienie krajowych systemów cyberbezpieczeństwa. Alternatywnie, cyberbezpieczeństwo mogłoby zostać określone jako priorytetowy cel w ramach jednego z istniejących lub planowanych programów, wraz ze znacznym zwiększeniem finansowania na ten cel.

Po drugie, ustanowienie platformy inwestycyjnej—funduszu funduszy—specjalizującego się we wspieraniu projektów i firm działających w obszarze cyberbezpieczeństwa (takiej jak Europejska Platforma Inwestycyjna w Cyberbezpieczeństwo, ECIP). Wreszcie, przyjęcie celu przeznaczania określonej proporcji środków na działania związane z cyberbezpieczeństwem w ramach nowych Wieloletnich Ram Finansowych. Komisja Europejska powinna również zostać zobowiązana do opracowania odpowiedniej metodologii szacowania takich wydatków. Cel ten mógłby zostać sformalizowany w porozumieniu międzyinstytucjonalnym i zalecony w konkluzjach Rady UE lub Rady Europejskiej.

*** 

Polski Instytut Ekonomiczny to publiczny think tank ekonomiczny z historią sięgającą 1928 roku. Jego obszary badawcze to przede wszystkim makroekonomia, energetyka i klimat, gospodarka światowa, foresight gospodarczy, gospodarka cyfrowa, zrównoważony rozwój i ekonomia behawioralna. Instytut przygotowuje raporty, analizy i rekomendacje dotyczące kluczowych obszarów gospodarki oraz życia społecznego w Polsce, z uwzględnieniem sytuacji międzynarodowej.

Kontakt dla mediów:
Ewa Balicka-Sawiak
Rzecznik Prasowy
T: +48 727 427 918
E: ewa.balicka@pie.net.pl