Opublikowano: 08/03/2023

Miesięczny Indeks Koniunktury wzrósł m/m o 0,4 pkt. do poziomu 94,1 pkt., ale spadł względem stycznia br. o 3,3 pkt. Od sierpnia 2022 r. MIK jest poniżej poziomu neutralnego (100,0) oznaczającego przewagę nastrojów negatywnych przedsiębiorców. Widać też spadek (o 8,3 pkt.) w porównaniu z ubiegłorocznym odczytem marcowym (102,4 pkt.), który oznaczał pozytywną ocenę koniunktury w polskiej gospodarce. Wartości MIK utrzymujące się poniżej poziomu neutralnego w ostatnich ośmiu miesiącach odzwierciedlają obawy przedsiębiorców związane z niepewnością warunków gospodarczych, inflacją i rosnącymi kosztami działalności gospodarczej. Pomimo niepewności sytuacji gospodarczej przedsiębiorcy starają się wspierać pracowników w czasach wysokiej inflacji poprzez podwyżki pensji lub płatną pracę w formie nadgodzin.

Wciąż najlepsze nastroje panują w produkcji

 W marcowym odczycie MIK ponownie w produkcji przeważają nastroje pozytywne, mimo odnotowanego spadku m/m o 6,1 pkt. do poziomu 108,3 pkt. Wartości MIK dla budownictwa (90,0 pkt.), handlu (90,5 pkt.), TSL (99,3 pkt,) i usług (99,5 pkt.) są poniżej poziomu neutralnego, co oznacza przewagę nastrojów negatywnych. Dla branży TSL oraz budownictwa odnotowaliśmy wzrost wartości wskaźnika m/m (odpowiednio o 5,2 pkt. i 1,3 pkt.), dla handlu spadek o 0,9 pkt., natomiast odczyt dla usług nie zmienił się. Interesująco przedstawia się porównanie wskaźników koniunktury w marcu 2023 r. z analogicznym okresem 2022 r. MIK dla handlu, budownictwa, usług oraz TSL zmniejszył się r/r (odpowiednio o 12,5 pkt., 11,7 pkt., 7,6 pkt. oraz 5,7 pkt.). Jedynie dla produkcji obserwujemy wzrost wartości wskaźnika r/r (o 3,2 pkt.).

 „Przedsiębiorstwom doskwierają rosnące ceny energii, będące jedną z konsekwencji wojny. Jednocześnie widać, że firmy dostosowują się do nowych realiów: już tylko 20 proc. z nich wskazuje na problemy wynikające z niedostępności produktów, półproduktów i materiałów, podczas gdy we wcześniejszych miesiącach twierdziło tak ok. 30 proc. Wśród branż najlepiej radzi sobie obecnie produkcja przemysłowa, a wyróżnia ją przede wszystkim lepsza płynność finansowa. W pozostałych branżach przeważają nastroje negatywne. Zwraca uwagę spadek słaba aktywność inwestycyjna w handlu i usługach. Najgorsza sytuacja jest w budownictwie: presja na podnoszenie wynagrodzeń w tej branży związana z podwyżką płacy minimalnej spowodowała pogorszenie płynności w firmach budowlanych.” – komentuje Anna Szymańska, analityczka z zespołu foresightu Gospodarczego PIE.

Firmy starają się wspierać pracowników w związku z inflacją

W marcu główną barierą utrudniającą działalność firmom jest nadal niepewność sytuacji gospodarczej (74 proc., spadek o 4 pkt. proc. m/m). Kolejne miejsca zajmują koszty pracownicze (72 proc., wzrost o 4 pkt. proc. m/m) oraz rosnące ceny energii (69 proc., spadek o 3 pkt. proc. m/m). Nieco wzrósł udział firm skarżących się na niedostępność pracowników (44 proc., wzrost o 2 pkt. proc. m/m). Natomiast mniej firm wskazuje na barierę w postaci zatorów płatniczych (39 proc., spadek o 6 pkt. proc. m/m) oraz rosnących kosztów finansowania (34 proc., wzrost o 5 pkt. proc. m/m). Najbardziej zmniejszył się udział firm narzekających na niedostępność produktów (20 proc., spadek o 10 pkt. proc. m/m).

Utrzymanie poziomu realnych zarobków w czasie inflacji jest jednym z poważnych wyzwań dla pracodawców i wiąże się z ciągłym wzrostem kosztów pracowniczych. Wśród badanych firm ponad połowa zdecydowała się podnieść pensje (52 proc.). Blisko połowa (48 proc.) deklaruje, że podnosi pensje adekwatnie do wzrostu inflacji. Niemal jedna trzecia przedsiębiorców (30 proc.) oferuje swoim pracownikom pracę w formie płatnych nadgodzin. Natomiast dodatkowe benefity, które przyczyniają się do ograniczenia wydatków (np. dofinansowanie dojazdów do pracy, bony towarowe do sklepów) zapewnia swoim pracownikom 23 proc. badanych przedsiębiorców. Tylko 13 proc. firm wskazało, że przyznało jednorazowo premię inflacyjną.

„Marcowy MIK tylko nieznacznie zmienił się w stosunku do zeszłego miesiąca. Wydaje się, że stabilizuje się on na niskim, recesyjnym poziomie. Z jednej strony, dane wpisują się w scenariusz postępującego pogorszenia wyników gospodarczych w I połowie bieżącego roku. Z drugiej strony, wciąż dają nadzieje na ograniczoną skalę spadku PKB oraz przejściowy charakter ujemnej dynamiki. Przedsiębiorstwa bowiem, mimo zmniejszenia zamówień i aktywności, nie redukują popytu na pracę. Wzrost zatrudnienia ograniczany jest przy tym przez presję płacową napędzaną, poza zapotrzebowaniem na pracowników, również inflacją. Ta, obok niepewności sytuacji gospodarczej, oceniana jest jako najbardziej dotkliwa bariera w rozwoju” – wskazuje Piotr Dmitrowski, Menedżer Zespołu Analiz Makroekonomicznych i Rynków Finansowych z  Departamentu Badań i Analiz BGK.

***

Nota metodologiczna

Miesięczny Indeks Koniunktury (MIK) jest narzędziem badającym nastroje gospodarcze przedsiębiorstw w Polsce opracowanym przez Polski Instytut Ekonomiczny oraz Bank Gospodarstwa Krajowego. MIK powstaje co miesiąc na podstawie pomiarów dokonanych w siedmiu kluczowych obszarach działalności przedsiębiorstw: wartość sprzedaży, nowe zamówienia, zatrudnienie, wynagrodzenia, moce produkcyjne, wydatki inwestycyjne, sytuacja finansowa. Poziomy liczbowe MIK obliczamy na podstawie wyników badań ankietowych przeprowadzanych na reprezentatywnej próbie 500 przedsiębiorstw w czterech kategoriach wielkościowych i pięciu branżowych. Poziomy MIK przyjmują wartości z przedziału <0;200>, a punkt odniesienia wskaźnika stanowi odczyt 100, który jest poziomem neutralnym.

***

Polski Instytut Ekonomiczny to publiczny think tank ekonomiczny z historią sięgającą 1928 roku. Jego obszary badawcze to przede wszystkim makroekonomia, energetyka i klimat, handel zagraniczny, foresight gospodarczy, gospodarka cyfrowa i ekonomia behawioralna. Instytut przygotowuje raporty, analizy i rekomendacje dotyczące kluczowych obszarów gospodarki oraz życia społecznego w Polsce, z uwzględnieniem sytuacji międzynarodowej.

Kontakt dla mediów:
Ewa Balicka-Sawiak
Rzecznik Prasowy
T: +48 727 427 918
E: ewa.balicka@pie.net.pl