• W ostatnich dwudziestu latach rocznie średnio co dziesiąty pracownik kończył – dobrowolnie lub nie – stosunek świadczonej pracy. W ujęciu nominalnym rotacja dotyczy od ok. 1,0 mln do 1,4 mln pracowników rocznie. Największa liczba pracowników w dwóch ostatnich dekadach opuściła swoje miejsce pracy między 2008 r. a 2009 r. – 650 tys. osób zmieniło pracę, a 809 tys. zakończyło dotychczasową i nie podjęło nowej. Skłonność do zmian jest ściśle związana z profilem pracodawcy i wiekiem pracowników. Osoby zatrudnione w sektorze prywatnym zmieniają miejsce swojej pracy 2,5 razy częściej niż ci z sektora publicznego. A im starsi pracownicy, tym rzadziej zmieniają pracę. To główne wnioski z autorskiego badania skali rotacji pracowników w Polsce przeprowadzonego przez Polski Instytut Ekonomiczny pt. „Rotacja pracowników w Polsce”.

    W każdym roku ponad milion pracowników zmienia pracę
  • Czytanie ze zrozumieniem jest jedną z podstawowych umiejętności umożliwiających funkcjonowanie we współczesnym świecie. Jest to szczególnie ważne w odniesieniu do kwestii ekonomicznych i podpisywanych zobowiązań finansowych. W przeprowadzonym przez PIE badaniu średnia deklaratywna samoocena rozumienia tekstu wyniosła ok. 65 proc dla każdego z trzech prezentowanych tekstów (tematyka ekonomiczna, tematyka nieekonomiczna, umowa pożyczkowa). W wystandaryzowanych pytaniach badających ich zrozumienie respondenci odpowiadali poprawnie średnio na połowę pytań do tekstu o tematyce ekonomicznej i analogicznego tekstu o tematyce nieekonomicznej oraz tylko na 39 proc. w przypadku umowy pożyczkowej. Jedynie 28 proc. respondentów było w stanie poprawnie oszacować wysokość prowizji na podstawie wzoru zamieszczonego we fragmencie umowy. Takie wnioski płyną z raportu PIE „Czytanie ze zrozumieniem tekstów ekonomicznych. Badanie eksperymentalne”.

    Poziom zrozumienia tekstów o tematyce ekonomicznej wśród dorosłych Polaków nie przekracza 50 proc. – wynika z badania PIE
  • Płacenie pod stołem jest w Polsce zjawiskiem dość powszechnym. W latach 2015 – 2021 odsetek pracowników otrzymujących część wynagrodzenia poza oficjalną ewidencją wahał się w przedziale 8-12 proc. Jednocześnie istnieje przyzwolenie społeczne na „płacenie pod stołem”. 20 proc. badanych chciałoby otrzymywać część wynagrodzenia nieoficjalnie, jeżeli dzięki temu otrzymywaliby „na rękę” o 100 PLN więcej. Gdyby ta kwota wzrosła do 500 PLN więcej, taki proceder znalazłby akceptację wśród 27 proc. pracowników. Polski Instytut Ekonomiczny w raporcie „Skala płacenia pod stołem w Polsce i jej zmiany w czasie” zbadał powszechność wypłacania wynagrodzenia poza oficjalną ewidencją oraz stosunek Polaków do tego zjawiska.

    Co czwarty Polak zgodziłby się na wyższą pensję otrzymywaną częściowo „pod stołem”
  • Sytuacja kobiet na rynku pracy w Polsce w ciągu ostatnich kilkunastu lat znacząco się poprawiła. Pracuje ponad 66 proc. kobiet w wieku produkcyjnym i coraz więcej z nich zostaje menedżerami – 43 proc. stanowisk kierowniczych w 2021 r. zajmowały kobiety. Wzrost wskaźnika zatrudnienia kobiet przyczynił się do ok. 2/5 wzrostu gospodarczego Polski. Co druga kobieta w Polsce w wieku 25-34 lat ma wyższe wykształcenie i jest to wskaźnik przewyższający średnią dla Unii Europejskiej. W ciągu ostatnich kilkunastu lat o 8 proc. wzrósł odsetek kobiet które dobrze oceniają swój stan zdrowia – wynika z raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego „Sytuacja kobiet w Polsce z perspektywy społeczno-ekonomicznej”.

    Wzrost zatrudnienia kobiet wpłynął na 2/5 wzrostu gospodarczego
  • W Polsce przebywa obecnie ok. 1 mln Ukraińców, którzy schronili się tu po inwazji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 r. 80 proc. z nich uważa, że polskie społeczeństwo jest do nich dobrze nastawione. Widać jednak, że pogląd Polaków na sytuację uchodźców ulega zmianie. Odsetek osób uważających, że ukraińscy uchodźcy to osoby potrzebujące pomocy, spadł od początku inwazji rosyjskiej z 84 proc. do 50 proc. Polski Instytut Ekonomiczny w raporcie „Polacy i Ukraińcy – wyzwania integracji uchodźców” analizuje, jakie postawy przyjmują Polacy wobec uchodźców z Ukrainy.

    80 proc. uchodźców z Ukrainy widzi pozytywny stosunek Polaków do nich
  • Narodziny dziecka mają ogromny wpływ na sytuację zawodową kobiety, które często z tego powodu wycofują się z rynku pracy. Nawet 30 proc. matek dzieci w wieku lat 1-9 nie ma zatrudnienia. 16 proc. z nich deklaruje, że nie pracują, ponieważ nie mogą znaleźć odpowiedniej pracy. Przeprowadzony przez Polski Instytut Ekonomiczny eksperyment polegający na wysyłaniu sfabrykowanych CV kobiet, które miały lub nie miały przerwy zawodowej związanej z opieką nad dziećmi, nie wykazał dyskryminacji na etapie selekcji CV. Jednak przeprowadzone badanie jakościowe wskazuje na różne przejawy dyskryminacji matek na późniejszych etapach rekrutacji oraz w miejscu pracy już po zatrudnieniu. W raporcie „Mama wraca do pracy – bariery behawioralne i kierunki wsparcia” PIE opisuje ograniczenia, z jakimi spotykają się matki przy powrocie na rynek pracy, oraz wskazuje na dobre praktyki, które mogłyby to zmienić.

    Co trzecia matka dziecka w wieku do 9 lat nie pracuje
  • Kryzysy finansowy i pandemiczny oraz ingerujące w gospodarkę narzędzia przeciwdziałania skutkom zmian klimatu to triada odpowiadająca za wzrost roli państwa w gospodarce w XXI wieku. Dodatkowym wyzwaniem jest agresja Rosji na Ukrainę zapoczątkowana aneksją Krymu w 2014 r., a następnie eskalacja działań wojennych w lutym 2022 r. Skala zaangażowania państw w funkcjonowanie gospodarki rośnie. O ile w odpowiedzi na kryzys finansowy sprzed półtorej dekady europejskie pakiety stymulacyjne sięgały 1,5 proc. unijnego PKB, to w przypadku pierwszej fazy pandemii COVID-19 było to już 11 proc. Walka z kryzysem klimatycznym także wymaga wielomiliardowych inwestycji. Z kolei zagrożenie rosyjskie mobilizuje państwa i społeczność międzynarodową do zwiększonych nakładów na zbrojenia. Interwencjonizm ostatnich lat nie przejawia się jedynie w działaniach państw. W czasie pandemii znacząco wzrosła rola organizacji międzynarodowych takich jak WHO, ale także UE, która wypracowała szereg mechanizmów zmierzających do zwiększenia odporności (resilience) instytucji UE i państw członkowskich – twierdzą analitycy Polskiego Instytutu Ekonomicznego w raporcie „Powrót interwencjonizmu? Państwo i gospodarka w warunkach zagrożenia i kryzysów”.

    Kryzysy wyznaczają nową epokę interwencjonizmu państwa
  • Rodzicielstwo istotnie wpływa na aktywność zawodową, zwłaszcza w przypadku kobiet. Tylko 62 proc. matek dzieci w wieku 1-3 lat jest aktywnych zawodowo, podczas gdy w przypadku ojców odsetek ten wynosi 98 proc. W 2021 r. z urlopu rodzicielskiego skorzystało aż 377 tys. kobiet i jedynie 4 tys. mężczyzn. Polski Instytut Ekonomiczny w raporcie „Praca a dom. Wyzwania dla rodziców i ich konsekwencje” analizuje sytuację zawodową rodziców małych dzieci oraz pokazuje jak warunki i kultura pracy wpływają na możliwość pogodzenia pracy z rodzicielstwem.

    38 proc. matek dzieci w wieku 1-3 lata jest nieaktywnych zawodowo
  • Rosyjska inwazja na Ukrainę przyspiesza zmiany dotychczasowego modelu funkcjonowania gospodarki światowej. Rośnie znaczenie bezpieczeństwa łańcuchów dostaw. Zmniejszanie zależności będzie dużym wyzwaniem dla UE. Obecnie Unia importuje 76 proc. ropy naftowej i 68 proc. gazu z państw spoza OECD. Jednocześnie w przypadku aż 11 z 30 surowców krytycznych, niezbędnych do przeprowadzenia transformacji energetycznej, zależność UE od importu przekracza 85 proc. Ponad 7 proc. unijnego importu stanowią produkty o wysokim stopniu uzależnienia od dostaw spoza UE-27, w tym ponad 4 proc. z kluczowych ekosystemów produkcji takich jak elektronika, energetyka czy zdrowie. UE jest również dwukrotnie bardziej niż USA zależna od popytu z państw spoza OECD. Zmiana obecnego łańcucha dostaw wydaje się więc koniecznością – wynika z raportu PIE „Dekada bezpieczeństwa ekonomicznego. Od offshoringu do częściowego friendshoringu”.

    Bezpieczeństwo łańcuchów dostaw staje się kluczowym trendem globalizacji
  • W ciągu pierwszych trzech miesięcy od rozpoczęcia inwazji Rosji na Ukrainę, w pomoc na rzecz uchodźców zaangażowało się 70 proc. Polaków. Szacowana wartość prywatnych wydatków na ten cel mogła wynieść w badanym okresie nawet 10 mld zł, tj. 0,38 proc. PKB – wynika z szacunków Polskiego Instytutu Ekonomicznego. Dla porównania, w całym 2021 r. prywatne wydatki na cele dobroczynne wyniosły 3,9 mld zł. Łączna wartość pomocy udzielonej uchodźcom przez władze oraz obywateli Polski to blisko 1 proc. polskiego PKB.

    Polacy mogli wydać nawet 10 mld PLN na pomoc udzielaną uchodźcom z Ukrainy w pierwszych miesiącach wojny
  • Z przeprowadzonych przez Polski Instytut Ekonomiczny badań wynika, że 8 proc. osób w wieku 60-69 lat miało doświadczenie nacechowane dyskryminacją w miejscu pracy.

    Większość Polaków 40+ nie czuje się dyskryminowana ze względu na wiek na rynku pracy
  • Polski Instytut Ekonomiczny przeprowadził badanie eksperymentalne dotyczące zjawiska ageizmu na rynku pracy. Potwierdziło ono obecność dyskryminacji ze względu na wiek kandydata do pracy.

    Polscy pracodawcy niechętnie zatrudniają osoby po 50-tce – wynika z eksperymentalnego badania PIE
  • Z przeprowadzonych przez Polski Instytut Ekonomiczny badań wynika, że polscy przedsiębiorcy zawyżają swoją samoocenę skłonności  do ryzyka. O ile awersję do ryzyka deklaruje 36 proc. przedstawicieli dużych firm i 44 proc. właścicieli mikroprzedsiębiorstw, to w sytuacjach wyboru między mniej a bardziej ryzykowną decyzją bezpieczną opcję wybiera odpowiednio 70 i 82 proc. Co ciekawe, doświadczenie w prowadzeniu działalności gospodarczej nie tylko nie wpływa pozytywnie na skłonność do podejmowania ryzykownych decyzji, ale wręcz skłania do unikania go, co przyznało aż 41 proc. pytanych. Niska skłonność do podejmowania ryzyka jest związana z niskim poziomem kapitału społecznego i ludzkiego i przejawia się szczególnie w postrzeganiu procesu zatrudniania pracowników jako bardzo ryzykownego, niechęci do współpracy biznesowej z partnerami zewnętrznymi, sceptycyzmie wobec korzystania z finansowania zewnętrznego oraz dystansie wobec instytucji publicznych – wynika z raportu PIE „Skłonność do podejmowania ryzyka jako czynnik rozwoju polskich przedsiębiorstw”.

    Niski poziom kapitału społecznego obniża skłonność polskich przedsiębiorców do podejmowania ryzyka
  • Zdecydowana większość seniorów (68 proc.) dobrze ocenia swoją kondycję fizyczną, a zaledwie 8 proc. osób w wieku 60+ nie korzysta z urządzeń cyfrowych.

    Polska gospodarka potrzebuje potencjału seniorów, a tylko co szósty Polak w wieku 60+ pracuje
  • Aż 89 proc. zwolenników szczepień w Polsce podaje argument odpowiedzialności za innych jako istotny dla ich decyzji o zaszczepieniu się. Większość (52 proc.) badanych przez PIE nie akceptuje jednocześnie pomysłu przyznania jakichkolwiek przywilejów osobom zaszczepionym.

    Motywacją do szczepień jest poczucie odpowiedzialności za innych
  • Edukacja, rynek pracy i zdrowie psychiczne to trzy obszary, które w przypadku młodego pokolenia najsilniej odczują wpływ COVID-19.

    Globalny długoterminowy koszt wpływu pandemii na młodych to 44 biliony USD
  • Przedłużająca się pandemia i ograniczające swobodne funkcjonowanie restrykcje stają się dla Polaków coraz bardziej uciążliwe. Tzw. znużenie pandemią to zjawisko dobrze znane w naukach behawioralnych.

    Behawioralna recepta na znużenie pandemią
  • 40% Polaków ocenia jakość powietrza w Polsce jako złą lub bardzo złą. Jednocześnie 2 na 3 badanych nie wie, że domowe piece są głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza w Polsce.

    Większość Polaków popiera zgłaszanie organom państwa korzystania przez sąsiadów z przestarzałych źródeł ogrzewania
  • Straty wynikające z unikania płacenia podatków oraz transferowania zysków do rajów podatkowych sięgają w Europie nawet 900 miliardów euro.

    Wyzwania dla nowej KE: Jak odzyskać 900 miliardów euro i wzmocnić wiarę w UE?
  • Gospodarstwa domowe w USA zaoszczędziły 1 mld USD na rachunkach za prąd i wyemitowały ponad 6 mln ton CO₂ mniej. Było to możliwe dzięki zastosowaniu technik behawioralnych, po które coraz chętniej sięga się również w Polsce.

    Co druga jednostka z sektora publicznego korzysta z rozwiązań ekonomii behawioralnej