Płatności przenoszą się do świata cyfrowego

Europejski Bank Centralny wskazuje, że w latach 2010-2020 udział osób wykonujących transakcje płatnicze online wzrósł z ok. 40 proc. do ponad 70 proc. Jednocześnie zmniejszył się udział gotówki w transakcjach – w 2016 r. papierowe pieniądze służyły do wykonywania 79 proc. transakcji, w 2022 r. było to już 59 proc.

Rośnie też popularność kryptowalut. Według Europejskiego Banku Centralnego posiada je ok. 5 proc. gospodarstw domowych w niemal wszystkich dużych krajach Unii Europejskiej.

„Wdrożenie CBDC ma z jednej strony podnieść jakość regulowanego systemu płatniczego, a z drugiej zmniejszyć ryzyko niewypłacalności. Najbliższe lata przyniosą przyspieszenie prac nad cyfrowymi walutami, które mają być elementem dodatkowego systemu dla tradycyjnego obrotu gotówkowego. Klienci będą się nimi posługiwać za pośrednictwem usług internetowych oraz aplikacji mobilnych, a będą one bazować na danych gromadzonych bezpośrednio w banku centralnym z mniejszą rolą banków komercyjnych. ” – wskazuje dr Jakub Rybacki, kierownik zespołu makroekonomii PIE.

Cyfrowe waluty banków centralnych źródłem obaw ekonomistów

Wprowadzenie walut cyfrowych zmieni sposób funkcjonowania sektora bankowego oraz polityki pieniężnej. Głównym źródłem obaw związanych z CBDC jest zagrożenie dla stabilności sektora bankowego. Nieco więcej niż połowa europejskich ekonomistów ankietowanych przez PIE (53 proc.) wskazuje, że wyniki finansowe sektora bankowego pogorszą się. Zmiana struktury sektora bankowego może też zmniejszyć dostępność kredytów i może utrudnić finansowanie inwestycji.

„Realnym zagrożeniem związanym z CBDC są częstsze problemy z uzyskaniem finansowania dla inwestycji. Obecny system finansowy wypracował metodologię oceny ryzyka kredytowego oraz proces wyboru bardziej perspektywicznych inicjatyw do kredytowania. W przypadku funkcjonowania systemu, w którym główną rolę odegra bank centralny, konsekwencje są nieoczywiste. Część modeli wskazuje na spadek łącznego wolumenu inwestycji. Pojawiają się także opracowania, które sugerują ich przyśpieszenie przy sprzyjającym oprocentowaniu w sektorze bankowym. Niemniej będą one wymagać skomplikowanego systemu transferów między bankiem centralnym a sektorem komercyjnym – co może utrudnić np. finansowanie opłacalnych inwestycji albo kontrolę stabilności całego sektora finansowego.” – komentuje Marcin Klucznik, doradca w zespole makroekonomii PIE.