Komunikaty prasowe

W styczniu MIK wzrósł do poziomu 101,9 pkt. Względem grudnia 2024 r. jest to wzrost o 1,4 pkt. Styczniowy MIK jest też wyższy niż ubiegłoroczny odczyt styczniowy (o 0,9 pkt.). Obecnie, jak i rok temu, poziom MIK jest powyżej 100 pkt., co oznacza przewagę nastrojów pozytywnych nad negatywnymi wśród przedsiębiorców. Tegoroczna styczniowa wartość MIK jest tylko o 0,1 pkt. niższa niż najwyższa w 2024 r. wartość MIK odnotowana w lutym (102,0 pkt.) i o 5,1 pkt. wyższa niż najniższa wartość odnotowana w lipcu (96,8 pkt.).

W grudniu 2024 r. ceny mieszkań w 6 największych miastach spadły o 0,2 proc. w porównaniu do listopada. Od kwietnia 2024 r. obserwujemy stabilizację na rynku. Ceny w Warszawie i w Krakowie w grudniu 2024 r. były na poziomie cen z marca 2024 r. Średnio za 1 m2 mieszkania w całej Polsce trzeba było zapłacić 11,8 tys. PLN, a w 6 największych miastach – 15,4 tys. PLN. W kolejnych miesiącach analitycy PIE spodziewają się, że roczny wzrost cen mieszkań utrzyma się na poziomie 5 proc. lub mniejszym.

Mikrofirmy stanowią zarówno w Polsce, jak i w UE, przeważającą część sektora przedsiębiorstw. W całej Unii jest ich ok. 31 mln, co stanowiło 94 proc. ogółu firm. W Polsce w 2023 r. było 2,2 mln mikrofirm, których udział w całym sektorze wyniósł 97 proc. W mikrofirmach w Polsce pracuje 42 proc. ogółu zatrudnionych – 12 p. proc. więcej niż średnio w UE. (30 proc.). Dużą różnicę pomiędzy polskimi a unijnymi mikrofirmami można też zauważyć porównując ich produktywność pracy. W polskich mikrofirmach wyniosła w 2022 r. 14 tys. EUR w przeliczeniu na pracownika, tymczasem średnia dla UE to 38 tys. EUR. Niemniej mikrofirmy w Polsce mają znaczący udział w wytwarzaniu PKB, który w 2021 r. wyniósł 28,2 proc. Najwięcej mikrofirm (52 proc.) działa w sektorze usługowym. Pandemia COVID oraz wojna w Ukrainie znacznie utrudniły funkcjonowanie polskim mikroprzedsiębiorstwom. W ciągu ostatnich 4 lat niepewność sytuacji gospodarczej była najsilniej odczuwaną przez nich barierą w funkcjonowaniu. Takie wnioski płyną z raportu „Mikrofirmy pod lupą w latach 2019-2023”.

Nowy skład Komisji Europejskiej, który rozpoczął kadencję 2024-2029 1 grudnia 2024 r., musi odpowiedzieć na szereg wyzwań, takich jak odbudowa unijnej konkurencyjności i zapewnienie bezpieczeństwa. Wymaga to całościowego spojrzenia, dotykającego podstaw polityk gospodarczych i społecznych prowadzonych w UE. Polityka przemysłowa potrzebuje nowoczesnych rozwiązań finansowych, ochrony przed zakłóceniami jednolitego rynku i wsparcia mocy produkcyjnych. To wymaga aktywnej polityki handlowej rozszerzającej rynki zbytu i dywersyfikującej źródła dostaw surowców, ale jednocześnie chroniącej rodzimy rynek przed nieuczciwą konkurencją. Na rynku wewnętrznym trzeba przyspieszyć prace nad znoszeniem barier w usługach oraz dopilnować harmonizacji przepisów między krajami – to ważne m.in. dla rynku telekomunikacyjnego. Te i inne polityki potrzebują zapewnienia finansowania, a więc odważnego budżetu UE zapewniającego realizację różnych kierunków mających uchronić europejski model gospodarczy. W raporcie Polskiego Instytutu Ekonomicznego „Jakie polityki dla bezpiecznej i konkurencyjnej Europy? 10 pomysłów dla Komisji Europejskiej” wybrano priorytetowych 10 obszarów dla nowej Komisji Europejskiej wraz z rekomendacjami działań.

W grudniu MIK wzrósł m/m o 2,8 pkt. do poziomu 100,5 pkt. Od czerwca br. MIK był poniżej poziomu neutralnego (100,0), co oznaczało utrzymującą się wśród przedsiębiorców przewagę nastrojów negatywnych nad pozytywnymi. Grudniowa wartość jest o 1,5 pkt. niższa niż najwyższa w br. wartość MIK odnotowana w lutym (102,0 pkt.) i o 3,7 pkt. wyższa niż najniższa wartość (96,8 pkt.) odnotowana w lipcu. W porównaniu z ubiegłorocznym odczytem grudniowym (99,9 pkt.), który odzwierciedlał przewagę nastrojów negatywnych wśród przedsiębiorców, obecny poziom MIK jest wyższy r/r o 0,6 pkt. i wskazuje na przewagę nastrojów pozytywnych.

W listopadzie ceny mieszkań w 6 największych miastach pozostały na niezmienionym poziomie względem poprzedniego miesiąca. Od kwietnia 2024 r. obserwujemy stabilizację na rynku. Ceny mieszkań w Warszawie i w Krakowie w listopadzie były na nieznacznie niższym poziomie niż jeszcze w kwietniu 2024 r. Z największych miast jedynie w Gdańsku średnia cena za m2 mieszkania była wyższa o 4,5 proc. niż jeszcze pół roku temu. Średnia cena 1 m2 mieszkania w całej Polsce wyniosła 11,7 tys. PLN, a w 6 największych miastach – 15,6 tys. PLN. W kolejnych miesiącach analitycy PIE spodziewają się dalszego spadku dynamiki cen mieszkań.

Przyjmuje się, że jedną z barier rozwojowych Polski może być niski poziom kapitału społecznego, na który składa się m.in. zaufanie do innych ludzi i instytucji, stosunek do norm społecznych czy tolerancja dla odmienności. Z jednej strony 53 proc. Polaków nie zgadza się ze stwierdzeniem, że większości ludzi można ufać. Z drugiej strony co trzeci Polak cechuje się relatywnie wysokim poziomem kapitału społecznego, a 22 proc. najniższym z 4 zidentyfikowanych poziomów. Najniższym poziomem kapitału społecznego wykazują się przede wszystkim osoby najmniej zarabiające. Najwyższy poziom kapitału społecznego jest natomiast wśród starszych grup wiekowych. Takie wnioski płyną z raportu PIE „Kapitał społeczny w Polsce”.

W listopadzie Miesięczny Indeks Koniunktury spadł m/m o 1,9 pkt. do poziomu 97,7 pkt. Od czerwca br. MIK jest poniżej poziomu neutralnego (100,0), co oznacza utrzymującą się wśród przedsiębiorców przewagę nastrojów negatywnych nad pozytywnymi. W porównaniu z ubiegłorocznym odczytem listopadowym (104,1 pkt.), który odzwierciedlał przewagę pozytywnych nastrojów wśród przedsiębiorców, obecny poziom MIK jest niższy o 6,4 pkt. Za spadek wskaźnika odpowiadają niższe wskazania w zakresie płynności finansowej firm, malejąca skłonność do podejmowania zatrudnienia i realizacji inwestycji.

Dynamika wzrostu cen hamuje. W 17 największych miastach w III kwartale ceny sprzedaży mieszkań wzrosły w ujęciu rocznym średnio o 14 proc. na rynku pierwotnym i o 18 proc. na rynku wtórnym. Jest to odpowiednio o 3 oraz o 5,5 pkt. proc. mniej niż w poprzednim kwartale. Jednocześnie ustabilizowały się także ceny najmu. W 7 największych miastach średnia cena najmu mieszkania wzrosła w III kwartale 2024 r. o 3 proc. r/r. To podobny wzrost jak w poprzednich kwartałach. Stabilizacja dotyczy także liczby składanych wniosków kredytowych. W III kwartale 2024 r. złożono ponad 85 tys. wniosków o kredyt hipoteczny - o 1 proc. mniej niż w poprzednim kwartale. Średnie oprocentowanie kredytu hipotecznego w Polsce wyniosło w III kwartale 7,83 proc. i było najwyższe w całej Europie. Równocześnie w październiku obserwujemy dalszą stabilizację cen sprzedaży mieszkań - w 6 największych miastach ceny pozostały na niezmienionym poziomie względem września. Takie wnioski płyną z raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego „Analiza rynku mieszkaniowego III kwartał 2024 r.” oraz analizy sytuacji na runku mieszkaniowym w październiku 2024.

Wykorzystanie sztucznej inteligencji (AI) będzie miało duży wpływ na rynek pracy. Niektóre zadania zostaną uproszczone, a część zniknie w ogóle. Wśród 20 grup zawodów najbardziej wystawionych na wpływ AI dominują zawody specjalistyczne, m. in. finansiści, prawnicy, niektórzy urzędnicy państwowi, specjaliści ds. administracji czy programiści. Pracuje w nich 3,68 mln Polaków, z czego 2,16 mln to kobiety, a 1,53 mln to mężczyźni. Polacy są podzieleni w ocenie skutków zastosowania AI na rynku pracy. 25,8 proc. badanych uważa, że wykorzystanie sztucznej inteligencji wpłynie pozytywnie na liczbę miejsc pracy na rynku, a 33,4 proc. uważa, że wpłynie negatywnie. Takie wnioski płyną z raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego „AI na polskim rynku pracy”.

Zapaść demograficzna będzie miała duże znaczenie dla przyszłości rynku pracy w Polsce. Jeśli utrzymają się obecne trendy demograficzne, do 2035 r. liczba pracowników zmniejszy się o 2,1 mln, co stanowi 12,6 proc. obecnego stanu zatrudnienia. Oznacza to, że w porównaniu z obecnym stanem liczba pracowników, na przykład, w edukacji zmniejszy się o 29 proc., a w ochronie zdrowia o 23 proc. Straci także przemysł, w którym będzie pracowało o 11 proc. osób mniej. W scenariuszu takiego spadku liczby zatrudnionych w sektorach przemysłowych – przy założeniu utrzymania pozostałych zmiennych na obecnym poziomie - PKB Polski zmniejszyłoby się o 6-8 proc. Już teraz konieczna zatem jest aktywizacja zawodowa osób obecnie niepracujących, wdrażanie nowych technologii i wzrost wydajności pracy, a także wspieranie migracji. Takie wnioski płyną z raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego „Konsekwencje zmian demograficznych dla podaży pracy w Polsce”.

MIK w październiku wzrósł m/m o 1,6 pkt. do poziomu 99,6 pkt. Od sierpnia wskaźnik osiąga coraz wyższe wartości, a ostatni odczyt zbliżył się do poziomu neutralnego (100,0), co oznacza coraz mniejszą przewagę nastrojów negatywnych nad pozytywnymi wśród przedsiębiorców. Październikowy odczyt MIK jest tylko nieznacznie niższy od ubiegłorocznego odczytu październikowego (o 0,1 pkt.).

Ceny mieszkań w 6 największych polskich miastach są stabilne już kolejny miesiąc. Wrzesień przyniósł natomiast większy niż w poprzednich miesiącach wzrost cen w średnich i w małych miastach. Dwucyfrowe wzrosty cen mieszkań w ujęciu r/r, które są pokłosiem dużych podwyżek cen na przełomie 2023 r. i 2024 r, prawdopodobnie nie utrzymają się do końca 2024 r. W wakacje ceny spadały, a we wrześniu 2024 r. nieznacznie wzrosły we wszystkich przedziałach.

Popularność poszczególnych kierunków studiów wyższych nie zawsze odpowiada potrzebom rynku pracy. W 2022 r. mury 333 uczelni opuściło 280 882 absolwentów, którzy ukończyli jeden z 897 kierunków. Średnio po otrzymaniu dyplomu absolwenci szukali pracy niecałe dwa miesiące, a w pierwszym roku po ukończeniu studiów mogli liczyć na wynagrodzenie w wysokości średnio 5384 zł brutto. Niskie bezrobocie sprawia, że prawdopodobnie w 2024 r. nie będzie zawodów nadwyżkowych, jednak aż 14 zawodów wymagających wyższego wykształcenia zostanie uznanych za deficytowe. Mimo że najpopularniejszymi kierunkami w skali kraju pozostają zarządzanie, informatyka, administracja, logistyka i ekonomia, to rynek pracy najbardziej potrzebuje specjalistów z dziedzin medycznych (kierunek lekarski, położnictwo, pielęgniarstwo, fizjoterapia), a także finansów i rachunkowości oraz psychologii i pedagogiki. Takie wnioski płyną z raportu PIE „Absolwenci uczelni na polskim rynku pracy”.

W odniesieniu do rozwoju sztucznej inteligencji panuje wśród Polaków ostrożny optymizm. Niemal wszyscy respondenci zadeklarowali w badaniu PIE, że słyszało o sztucznej inteligencji, a 92,5 proc. stwierdziło, że cyfrowe usługi publiczne ułatwiają im załatwianie spraw urzędowych. Jednak o tym, że sztuczna inteligencja przyniesie społeczeństwu więcej korzyści niż szkód, przekonanych było tylko 51,1 proc. ankietowanych. Jednocześnie 67 proc. Polaków chce rozwoju zastosowania AI w administracji publicznej, aczkolwiek tylko 27,2 proc. jest gotowych sfinansować te inwestycje przez podwyżkę podatków. Takie wnioski płyną z raportu PIE „Stosunek Polaków do wykorzystania sztucznej inteligencji w administracji publicznej”.

Miesięczny Indeks Koniunktury PIE spadł we wrześniu o 0,2 pkt. do poziomu 98,0 pkt. MIK czwarty miesiąc pozostaje poniżej poziomu neutralnego (100,0 pkt.) i jest o 4,0 pkt. niższy od najwyższej tegorocznej wartości odnotowanej w lutym (102,0 pkt.). O pogorszeniu nastrojów wśród przedsiębiorców zadecydowała przewaga ocen negatywnych nad pozytywnymi dla komponentów: inwestycje, wartość sprzedaży, nowe zamówienia oraz zatrudnienie. Przewaga ocen pozytywnych nad negatywnymi kolejny miesiąc utrzymuje się dla płynności finansowej i wynagrodzenia.

W porównaniu z lipcem średnie ceny mieszkań zmieniły się nieznacznie. Wzrosty na poziomie 0,3 proc. m/m zanotowano w 6 największych miastach. Najmocniej ceny wzrosły w Gdańsku – o 4 proc. m/m. W Warszawie i Krakowie średnia cena za m2 mieszkania spadła o odpowiednio 0,11 proc. i 1,2 proc. m/m. Średnia cena 1 m2 mieszkania w całej Polsce wyniosła na koniec sierpnia 11,7 tys. PLN, a w 6 największych miastach – 15,7 tys. PLN.

Miesięczny Indeks Koniunktury PIE wzrósł w sierpniu o 1,4 pkt. do poziomu 98,2 pkt. MIK jednak trzeci z kolei miesiąc pozostaje poniżej poziomu neutralnego (100,0 pkt.) i jest o 3,8 pkt. niższy od najwyższej tegorocznej wartości odnotowanej w lutym (102,0 pkt.). O poprawie nastrojów wśród przedsiębiorców zadecydowały pozytywne oceny przedsiębiorców dla komponentów: zatrudnienie, wynagrodzenia i płynność finansowa oraz wzrost wskaźników m/m w przypadku pozostałych komponentów (wartość sprzedaży, nowe zamówienia, inwestycje oraz moce produkcyjne).

W drugim kwartale 2024 r. ceny mieszkań w 17 największych miastach wzrosły średnio w ujęciu rocznym o 16 proc. na rynku pierwotnym i o 23 proc. na rynku wtórnym. Rośnie także podaż mieszkań – średnio o 30 proc. wzrosła liczba nowych ofert na obu rynkach. Znacznie wolniej drożeje najem - w 7 największych miastach ceny najmu w najpopularniejszym segmencie 40-60 m2 wzrosły średnio o 3,5 proc. r/r. Zaskoczeniem okazał się wzrost liczby wniosków kredytowych, który pomimo zakończeniu programu rządowych dopłat wzrósł w drugim kwartale o 20 proc. w porównaniu do 2023 r. W najbliższych miesiącach ceny mieszkań będą rosnąć wolniej niż w ostatnich dwóch kwartałach. Przy założeniu utrzymania głównych zmiennych makroekonomicznych, wzrost cen w III i IV kwartale powinien ustabilizować się na poziomie zbliżonym do 10 proc. na obu rynkach – to główne wnioski z raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego „Analiza rynku mieszkaniowego II kwartał 2024 r.”.

W 2023 roku cudzoziemcom w Polsce wydano ponad 320 tys. zezwoleń na pracę. 54 proc. z nich dotyczyło pracy w zawodach deficytowych, ale tylko 6,5 proc. – zawodów wymagających wysokich kwalifikacji. Tylko 1 proc. wydanych dokumentów legalizujących pracę dotyczyło zawodów jednocześnie deficytowych i wysoko wykwalifikowanych. Raport Polskiego Instytutu Ekonomicznego „Wykwalifikowani cudzoziemcy w Polsce – scenariusze zatrudniania w perspektywie 2035 r.” identyfikuje czynniki wpływające na zatrudnianie wysoko wykwalifikowanych cudzoziemców oraz prezentuje cztery alternatywne scenariusze w tym obszarze, jakie mogą mieć miejsce w Polsce w perspektywie najbliższego dziesięciolecia.

Wychwytywanie i magazynowanie dwutlenku węgla (CCS – ang. Carbon Capture and Storage) mogłoby pomóc w obniżeniu kosztów pozwoleń na emisje CO2 dla polskiego przemysłu mineralnego, chemicznego i stali oraz pomóc w osiągnięciu neutralności klimatycznej. Emisje CO2 w Polsce wyniosły w 2021 r. 331,5 mln ton. Maksymalny potencjał składowania CO2 w Polsce to aż 15,5 mld t CO2. Jednocześnie 10 instalacji CCS (2 istniejące i 8 planowanych) mogłyby natomiast wychwytywać od 64 do 96 mln t CO2 rocznie, co stanowi ok. 19-29 proc. polskiej emisji gazów cieplarnianych w 2021 r. Pozwoliłoby to polskim przedsiębiorstwom zaoszczędzić do 2030 r. 14,1 mld EUR na kosztach uprawnień do emisji. Takie wnioski płyną z raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego „Czas na polski CCS? Szanse i wyzwania wychwytu i składowania CO2 w polskim przemyśle”.

Unia Europejska poszukuje sposobów dywersyfikacji dostaw surowców krytycznych. Kluczową rolę może tu odegrać Ameryka Łacińska, gdzie wydobywa się 25 z 34 surowców uznanych przez Komisję Europejską jako krytyczne. Znajduje się tam 56,7 proc. światowych rezerw litu oraz 94,1 proc. światowych rezerw niobu. Tylko w latach 2022-2023 łączna suma planowanych i aktywnych projektów inwestycji w górnictwie w Argentynie, Brazylii, Chile i Peru wyniosła 178 mld USD. Wyzwaniem dla planów zwiększenia wydobycia pozostaje niestabilność polityczna i gospodarcza tego regionu – m.in. toczy się w nim 28 proc. ze wszystkich udokumentowanych na świecie konfliktów ze społecznościami lokalnymi na tle środowiskowym. Takie wnioski płyną z raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego w raporcie „Surowce krytyczne Ameryki Łacińskiej i bezpieczeństwo ekonomiczne Unii Europejskiej”.

Polski Instytut Ekonomiczny rozpoczyna projekt badawczy, w którym sprawdzi zainteresowanie polskich firm udziałem w budowie pierwszej polskiej elektrowni jądrowej. Projekt realizowany jest na zlecenie Polskich Elektrowni Jądrowych, przy współpracy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego.

Miesięczny Indeks Koniunktury PIE spadł w lipcu o 2,7 pkt. do poziomu 96,8 pkt. MIK po raz drugi w tym roku znalazł się poniżej poziomu neutralnego (100,0 pkt.) osiągając najniższą wartość od stycznia. O pogorszeniu nastrojów wśród przedsiębiorców zadecydowały, podobnie jak w czerwcu, negatywne oceny przedsiębiorców dla komponentów: inwestycji, wartości sprzedaży, nowych zamówień oraz mocy produkcyjnych. Pomimo tego firmy deklarują dobrą płynność finansową, utrzymują się pozytywne trendy dotyczące zatrudnienia i wynagrodzeń. Negatywne nastroje dotyczą częściej małych i mikrofirm, w dużych i średnich przedsiębiorstwach przeważają pozytywne oceny.