Sektor usług ma coraz większe znaczenie dla polskiej gospodarki. W 2023 r. działało o 18 proc. więcej firm usługowych niż w 2018 r., a nakłady inwestycyjne w sektorze zwiększyły się w tym czasie o 55 proc. Wartość eksportu usług w 2024 r. była o 70 proc. wyższa niż w 2019 r. Mimo tych pozytywnych tendencji udział sektora usług w PKB mierzony wartością dodaną nadal jest o ok. 10 p. proc. niższy niż średnio w UE. Sektor usług stoi przed licznymi wyzwaniami: rosnącą presją płacową, niedoborami kadrowymi oraz niestabilnością regulacyjną, które hamują inwestycje i rozwój oferty. Dodatkowe ryzyka wynikają z niepewnej sytuacji geopolitycznej i nasilającej się globalnej konkurencji. To główne wnioski z raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego „Sektor usług w Polsce – diagnoza, wyzwania i kierunki rozwoju”.

W okresie 2020-2024 na polskie przedsiębiorstwa oddziaływał szereg wewnętrznych i zewnętrznych czynników związanych z pandemią COVID-19 i wojną w Ukrainie. Gwałtowny wzrost cen surowców oraz wysoka inflacja miały istotny wpływ na zmianę rentowności firm. Na skutek spadku sprzedaży i rosnących kosztów działalności, w 2024 r. firmy w Polsce zanotowały najniższą rentowność w ciągu ostatnich 10 lat. Rentowność obrotu netto zmalała do 3,4 proc., a udział firm osiągających zysk spadł do 77,2 proc., co oznacza, że niemal co czwarta firma zakończyła rok stratą. Jednocześnie sytuacja polskich firm jest wyraźnie zróżnicowana sektorowo. Największy spadek rentowności odnotowały branże kapitałochłonne i pracochłonne, w tym przetwórstwo przemysłowe, budownictwo, handel oraz transport i gospodarka magazynowa. Branże usługowe oparte na wiedzy - informacja i komunikacja oraz pozostała działalność usługowa - mimo wzrostu kosztów pracy i spadku marż, zachowały relatywnie wysoką rentowność i stabilność finansową. To główne wnioski raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego „Rentowność polskich przedsiębiorstw w latach 2020-2024 – porównania sektorowe”.

Od początku inwazji Rosji na Ukrainę ponad 1 mln uchodźców znalazło schronienie w Polsce. Miało to swoje odzwierciedlenie w tworzeniu nowych podmiotów gospodarczych. W ciągu ostatnich trzech lat Ukraińcy założyli w Polsce 77,7 tys. jednoosobowych działalności gospodarczych, co stanowi 9 proc. wszystkich zarejestrowanych w tym czasie JDG. W tym czasie powstało też 11,3 tys. spółek z kapitałem ukraińskim. W latach 2022-2024 liczba ukraińskich działalności rosła średnio z roku na rok o 34 proc. Wśród JDG założonych w Polsce w 2024 r., 12 proc. miało właściciela z obywatelstwem ukraińskim. Ukraińskie działalności stanowiły też 84 proc. wszystkich JDG zarejestrowanych przez cudzoziemców. Zanotowany w 2024 r. udział zamkniętych (4 proc.) i zawieszonych (9 proc.) ukraińskich JDG był zbliżony do ogólnego trendu w Polsce. Wśród sektorów, gdzie lokują ukraińskie firmy działalność gospodarczą, dominuje budownictwo, informacja i komunikacja oraz pozostałe usługi.